TNLT Cấn Thị Thêu , sinh năm 1962,
Là một người đấu tranh vì quyền đất đai và nhân quyền ở Việt Nam. Bà bắt đầu hoạt động khi đất đai của gia đình bà, nơi nương náu sinh sống và làm ăn bị thu hồi trái pháp luật. Khi chứng kiến cảnh nhiều hộ nông dân bị mất đất, mất nhà, mất đi sinh kế cơ bản, bà Cấn Thị Thêu đã không im lặng. Bà trở thành một trong những tiếng nói nổi bật, ghi lại việc thu hồi đất, thu thập chứng cứ, và kêu gọi công bằng cho những người dân bị áp bức.
Trong suốt nhiều năm, bà cùng chồng và các con Trịnh Bá Phương (sinh năm 1985) và Trịnh Bá Tư (sinh năm 1989) kiên trì đấu tranh đòi lại đất hoặc yêu cầu bồi thường thỏa đáng cho hàng trăm gia đình bị ảnh hưởng. Nhờ sự kiên trì đó, nhiều người đã biết đến những vụ cưỡng chế đất trái phép, và những hành vi chiếm đất của chính quyền đã trở thành vấn đề nhạy cảm, cần được phản ánh đúng sự thật. Tuy nhiên, sự dũng cảm của bà đã khiến gia đình bà phải đối mặt với đàn áp, bắt bớ và tù tội. Năm 2014, khi bà ghi hình cảnh cưỡng chế đất, bà bị bắt và kết án 15 tháng tù vì tội “chống người thi hành công vụ”. Sau khi mãn hạn, bà không bỏ cuộc mà tiếp tục hoạt động bảo vệ quyền lợi cho người dân.
Năm 2016, bà lại bị bắt vì tham gia các cuộc biểu tình đòi quyền lợi đất đai và phản đối cưỡng chế đất trái pháp luật, và sau phiên xử, bà bị kết án thêm 20 tháng tù vì tội “gây rối trật tự công cộng”. Dù trải qua nhiều lần bị giam giữ, bà vẫn không từ bỏ ý chí đấu tranh.
Sau vụ CA đột kích vào xã Đồng Tâm, hành hung, bắt giữ người dân và sát hại ông Lê Đình Kình, vào tháng 6 năm 2020, bà cùng các con lập “Báo cáo Đồng Tâm” nhằm phản ánh vụ tranh chấp đất đai gay gắt tại Đồng Tâm, một trong những điểm nóng về đất đai tại Việt Nam. Hành động này khiến bà cùng hai con là Trịnh Bá Phương và Trịnh Bá Tư bị bắt giữ. Sau đó bà và con trai Trịng Bá Tư bị kết án 8 năm tù, riêng Trịnh Bá Phương bị tuyên 10 năm tù giam và 5 năm quản chế vì bị cáo buộc tội “tuyên truyền chống Nhà nước”, theo Điều 117 Bộ luật Hình sự.
Trong thời gian bị giam giữ, Trịnh Bá Phương đã nhiều lần tuyệt thực để phản đối tình trạng ngược đãi và điều kiện tồi tệ của nhà tù.
Vào tháng 11 năm 2024, một tờ giấy có khẩu hiệu "Đả đảo Đảng Cộng sản Việt Nam vi phạm nhân quyền" được cho là đã được tìm thấy trong phòng giam của Trịnh Bá Phương, dẫn đến việc anh bị nhà cầm quyền tỉnh Quảng Nam truy tố thêm lần nữa theo Điều 117 Bộ luật Hình sự vào tháng 4 năm 2025.
Trong quá trình điều tra, anh phủ nhận việc viết các khẩu hiệu này. Luật sư của Trịnh Bá Phương đã phản đối, cho rằng Điều 117 không bị vi phạm vì Trịnh Bá Phương chỉ chỉ trích Đảng CSVN chứ không chống lại Nhà nước.
Cựu tù nhân lương tâm Nguyễn Bắc Truyển, hiện tị nạn tại Đức, xác nhận rằng các khẩu hiệu này do chính ông viết khi còn bị giam tại trại An Điềm nhiều năm trước.
Trong phiên tòa sơ thẩm diễn ra vào ngày 27 tháng 9 năm 2025 tại tòa án nhân dân thành phố Đà Nẵng, Trịnh Bá Phương đã bị nâng mức án tù lên 21 năm.
Gia đình bà Cấn Thị Thêu là biểu tượng của lòng dũng cảm trong cuộc chiến bảo vệ công lý, quyền sở hữu đất đai và nhân quyền. Bà đã trả giá đắt cho sự dấn thân của mình: mất tự do, sức khỏe và sự an toàn cá nhân. Tuy nhiên, bất chấp những đối xử bất công, bà vẫn kiên định với lý tưởng của mình.
Các tổ chức nhân quyền quốc tế như Human Rights Watch và Amnesty International đều xem bà là tù nhân lương tâm, nghĩa là người bị giam giữ chỉ vì hoạt động ôn hòa nhằm bảo vệ quyền đất đai và nhân quyền.
Những hành động và tiếng nói của bà dù bị đàn áp, cấm đoán, vẫn vang vọng như một hồi chuông cảnh tỉnh về thực trạng đất đai, quyền sở hữu và nhân quyền tại Việt Nam. Qua câu chuyện của Cấn Thị Thêu, chúng ta nhận thức rõ rằng, việc bảo vệ quyền con người và đất đai đôi khi phải trả giá đắt, nhưng đó là con đường đúng đắn, vì công lý và sự công bằng. Bà không chỉ đấu tranh cho gia đình mình mà còn cho hàng nghìn người dân cùng cảnh ngộ, để tiếng nói của họ không bị lãng quên và hy vọng về một xã hội công bằng, dân chủ vẫn luôn cháy bỏng trong trái tim bà.
Bà Cấn Thị Thêu đã từng nói: Ngày hôm nay các ông bắt 1 người sẽ có 100 người đứng lên. Ngày mai các ông giết 1 người sẽ có 1 triệu người đứng lên./.
BBT/Viettin (tổng hợp từ nhiều nguồn)
