Trần Đức Anh Sơn Nước mắm là món “quốc hồn, quốc túy” của người Việt, là thứ làm cho ẩm thực Việt phân biệt với phần còn lại của ẩm thực thế giới. Có lẽ vì thế mà “tín đồ nước mắm” gốc Việt đã lớn tiếng khẳng định “nước mắm là sản phẩm ‘riêng có’ của người Việt”!  Nhân lúc rảnh rỗi, tôi tranh thủ lục tìm sử liệu để xem xét tính thực hư của nhận định trên, bất ngờ phát hiện nhiều điều thú vị về thứ nước chấm trứ danh này của người Việt. 1. Có phải chỉ người Việt mới biết làm nước mắm? Xin nói ngay đây là một nhận định sai lầm. Bởi lẽ, “nước mắm” đã xuất hiện ở châu Âu từ ngàn xưa. Sử liệu và chứng tích khảo cổ học được các nhà sử học châu Âu công bố cho biết nước mắm ra đời từ Carthage, một nước cộng hòa cổ ở Bắc Phi, nay là một phần của Tunisia. Từ thế kỷ II trước Công nguyên, cư dân Carthage đã phát minh ra kỹ thuật ướp cá biển với muối, kết hợp với sức nóng của ánh mặt trời vùng Địa Trung Hải để tạo ra thứ nước mắm Carthage, không chỉ để dùng mà còn để bán sang các nước láng giềng ở bờ bên kia Địa Trung Hải.  Làm nước mắm Năm 146 trước Công nguyên, người La Mã thôn tính Carthage và chiếm đoạt luôn bí quyết chế biến nước mắm của người Carthage. Từ Bắc Phi, kỹ nghệ làm nước mắm được du nhập vào La Mã, rồi lan tỏa đến các xứ Cartagena và Baelo Claudia (nay thuộc Tây Ban Nha) và Bretagne (nay thuộc Pháp), được dân châu Âu cổ xưa gọi bằng một cái tên chung là garum. Dấu tích của garum trong nền ẩm thực châu Âu hiện hữu trong cổ sử La Mã và trong những chiếc bình gốm cổ cao gọi là amphora, từng là bình đựng garum, nay đang trưng bày trong Bảo tàng Pompei (Ý) và trong một phế tích khảo cổ ở vùng Bretagne thuộc Pháp.  Người Pháp ở vùng Bretagne cũng biết làm và sử dụng “nước mắm” từ 2.000 năm trước. Theo TS. Françoise Coulon, quản thủ ở Bảo tàng Mỹ thuật Rennes, thủ phủ của vùng Bretagne, thì từ đầu Công nguyên, cư dân cổ đại ở Bretagne đã biết cách ướp cá biển với muối để chiết ra một thứ nước cốt mà họ gọi là garum và dùng nó như một thứ thực phẩm. Những sử liệu đang lưu giữ tại thư viện của Bảo tàng Mỹ thuật Rennes đã ghi nhận về cách thức làm garum của người Bretagne xưa kia. Và khi khai quật các phế tích trong vùng Bretagne, các nhà khảo cổ học Pháp đã phát hiện những công cụ bằng gốm dùng để sản xuất và để đựng thứ “nước mắm” có tên là garum này. Song nguyên nhân vì sao kỹ thuật làm “nước mắm” của người Pháp đã bị thất truyền và vì sao người dân vùng Bretagne nói riêng, dân Pháp nói chung, đã không dùng garum làm thực phẩm nữa thì vẫn là “một câu hỏi lớn, không lời đáp”!  Vào thế kỷ V sau Công nguyên, từ châu Âu, garum và kỹ thuật chế biến ra thứ nước cốt này đã theo “con đường tơ lụa trên biển” thâm nhập vào châu Á, trở thành yulu (魚露) của người Trung Hoa, ishiri (nước mắm làm từ mực) và ishiru (nước mắm làm từ cá) của người Nhật Bản, nam pla của người Thái, kecap ikan của người Indonesia, patis của người Philippines, hay nước mắm của người Việt…[1]  Trong gần 1.000 năm, từ thế kỷ V đến thế kỷ XIV, nước mắm đã được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực Trung Hoa và ẩm thực Nhật Bản, cho đến khi người Tàu tìm ra cách thức ủ men đậu nành để làm ra nước tương và dùng thứ nước này làm gia vị thay cho nước mắm, thì nước mắm mới bị lãng quên dần và rời khỏi nền ẩm thực của cả Trung Hoa lẫn Nhật Bản.  Hàn Quốc là xứ sở của kimchi, với hàng trăm món kimchi làm từ rau, củ, quả… bằng nhiều cách chế biến khác nhau, đã làm nên linh hồn của ẩm thực xứ Hàn. Một trong những món kimchi thường xuất hiện trong bữa ăn thường nhật của người Hàn Quốc là paechumak kimchi, làm từ bắp cải trắng, ớt, dấm, tỏi và miolchi aek chok, một thứ “nước mắm” của xứ kimchi. Miolchi aek chok được làm từ cá cơm với quy trình và cách thức tương tự như cách làm nước mắm của người Việt. Điều khác biệt là người Hàn Quốc chỉ dùng thứ “nước mắm” này để ướp kimchi, chứ không để nêm nếm hay làm nước chấm như người Việt mình.  Người Thụy Điển cũng có một thứ “nước mắm” riêng của họ, gọi là surstromming. Thứ “nước mắm” này được làm từ một loài cá nhỏ, tên là herrings. Người Thụy Điển bỏ cá herrings vào trong chiếc thùng gỗ lớn và cho muối vào để ướp. Sau 48 giờ, khi cá bắt đầu mềm thì người ta ngắt đầu cá và vứt bỏ phần ruột, cho thêm muối vào và ướp tiếp. Thùng cá ướp đó để được để ở ngoài trời từ 8 đến 12 tuần, trong cái nắng mùa hè với nhiệt độ từ 40 đến 60 độ F, cho đến khi thân cá nát ra và trở thành một loại mắm có mùi rất hôi. Đó chính là thứ mắm surstromming, có mùi vị khó ưa nhưng được người Thụy Điển xem là một món “delicacy” (cao lương mỹ vị). Thư tịch cổ Thụy Điển còn cho biết, vào thời Trung cổ, chính quyền chỉ cho phép bán surstromming vào các ngày thứ Năm của tháng Tám mà thôi. Và mỗi dịp surstromming được đem bán là những ngày hội ẩm thực đáng nhớ của người Thụy Điển.[2] Nhưng người Thụy Điển thường dùng món surstromming này với bia hay rượu mạnh, như một thứ thức ăn, chứ không phải là gia vị như nước mắm của người Việt.   2. Nước mắm trong các nguồn sử liệu  Không có nguồn sử liệu nào ghi lại thời gian và nơi khai sinh ra nước mắm ở Việt Nam, ngoại trừ một số tư liệu truyền khẩu cho rằng người Việt học cách làm nước mắm từ người Chăm. Tuy nhiên, những phát hiện khảo cổ học và một số sử liệu liên quan đã góp phần xác nhận điều này. Theo đó, về vương quốc Champa ở vùng Nam Trung bộ Việt Nam hiện nay từng là một “cường quốc biển”. Thuyền buôn của người Chăm từng vượt biển đi buôn bán với các nước Arab, sang tới Địa Trung Hải. Các nhà khảo cổ học ở Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á và Thái Bình Dương của Đại học Sydney (Úc) đã tìm thấy một con tàu đắm chở các thùng gỗ chứa nước mắm trên một thương thuyền Champa sang buôn bán với La Mã cổ đại (khoảng thế kỷ IV sau Công nguyên).  Cuốn Việt sử đầu tiên có đề cập đến nước mắm, có lẽ là cuốn Đại Việt sử ký toàn thư, khắc in vào năm Chính Hòa thứ 18 (1697). Trong Kỷ nhà Lê, phần viết về Đại Hành hoàng đế, sách này có ghi lại sự kiện: “Đinh Dậu, Ứng Thiên năm thứ 4 (997)… Mùa hạ, tháng 4, nhà Tống phong vua làm Nam Bình Vương. Vua sai sứ sang nước Tống đáp lễ. Vua Tống ban chiếu thư khen ngợi. Trước kia sứ Tống sang thường mượn cớ đòi cống nước mắm, nhân thế bắt đóng góp. Đến đây Tống Chân Tông, nghe biết chuyện ấy, chỉ sai quan giữ biên giới gọi đến nhận mệnh, không sai sứ sang nữa”.[3] Đoạn sử liệu này cho thấy muộn nhất là vào trước năm 997, người Việt đã biết làm và dùng nước mắm và nước mắm đã được lưu vào sử sách. Bấy giờ, nước mắm do người Việt làm ra hẳn phải là một loại đặc sản có tiếng, khiến vua chúa Trung Hoa tuy ở xa vạn dặm, cũng “ngửi thấy” mùi thơm của nước mắm, nên mới đòi triều đình Đại Việt phải triều cống nước mắm cho họ. Nhưng khi đọc đến đoạn ghi chép này trong Đại Việt sử ký toàn thư, nhà nghiên cứu Phạm Hoàng Quân đã nêu một câu hỏi rất thú vị: “Người Trung Hoa không có truyền thống ăn nước mắm, mà họ ăn nước tương, sao lại đòi cống nước mắm? Hay là thời Tiền Lê, nước mắm Việt hiếm hoi trân quý đến mức người ta phải lấy nó để bắt chẹt nhau?”.[4] Quả đúng như vậy, vì người Tàu ăn xì dầu, coi món nước chấm làm từ đậu nành này là thứ gia vị căn cốt của họ, khiến cho món ăn Tàu, nhìn bên ngoài có vẻ giống với món ăn Việt, kỳ thực, lại khác nhau một trời một vực, như nhận xét của M. Coughlin rằng: “mặc dù người Việt Nam ăn bằng đũa và thức ăn của họ thì khó phân biệt được với đồ ăn của Trung Hoa đối với một người Tây phương bình thường, đã có nhiều sự khác biệt và các sự biến cải theo khẩu vị địa phương. Nước chấm căn bản - nước mắm, món gia vị trong mọi bữa ăn, thì đặc biệt là của người Việt Nam và hoàn toàn khác với nước tương, nước chấm gia vị tiêu chuẩn của Trung Hoa”.[5]  Sau Đại Việt sử ký toàn thư, nước mắm còn xuất hiện trong các trước tác như Phủ biên tạp lục (của Lê Quý Đôn, ấn hành vào cuối thế kỷ XVIII), Lịch triều hiến chương loại chí (của Phan Huy Chú, đầu thế kỷ XIX), Gia Định thành thông chí (của Trịnh Hoài Đức, đầu thế kỷ XIX) và trong các bộ sử của triều Nguyễn như Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ và Đại Nam nhất thống chí. Trong các tài liệu thư tịch này, nước mắm được xem là thổ sản của nhiều địa phương ở Đàng Trong.  Nước mắm tỉn Phủ biên tạp lục ghi nhận nước mắm là đặc sản của xứ Thuận Quảng, là thứ mà các chúa Nguyễn bắt phải nộp thuế biệt nạp, thay thế cho thuế đinh, nghĩa là thay vì phải nộp thuế thân, thì các hộ dân làm nghề nước mắm, hàng năm phải nộp về cho triều đình nhà chúa một lượng nước mắm nhất định.  Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú, trong phần Quốc dụng chí cũng chép rằng: năm Thuận Thiên thứ 5 (1013), đời Lý Thái Tổ, triều đình quy định nước mắm là một trong 6 loại thổ sản phải đóng thuế biệt nạp. Đến thời Lê, vào năm Cảnh Hưng thứ 4 (1743), triều đình ban hành hạn mức số lượng nước mắm mà các phường nghề phải nộp. Cụ thể, ở xứ Thuận Quảng, ai có phương tiện đánh bắt cá để làm nước mắm thì mỗi năm phải nạp 3 chĩnh nước mắm, người làm thuê mỗi năm nạp 1 chĩnh. Năm 1769, số nước mắm do nhà nước thu qua hình thức thuế biệt nạp này lên đến 3.000 chĩnh.[6]  Ở tỉnh Bình Thuận, nghề làm nước mắm bắt đầu hình thành ở tỉnh Bình Thuận vào khoảng cuối thời chúa Nguyễn, với khoảng 50 người, tập trung ở phường Đông Quan. Nhà nước quy định mỗi năm 30 người trong số họ phải nộp cho nhà nước mỗi người 1 thùng nước mắm, 20 người còn lại mỗi người phải nộp 2 vò mắm mòi và 1 vò mắm tép. Sang đến thời Nguyễn, nhà nước tăng thuế biệt nạp nước mắm ở Bình Thuận lên 8 vò mỗi người mỗi năm, người già người ốm phải nộp một nửa định mức. Ngoài nước mắm, chủ yếu làm từ cá cơm, mỗi người mỗi năm phải nộp thêm 1 vò mắm ướp, 1 vò mắm mòi và 1 vò mắm cá thu.[7]  Theo sách Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ thì dưới triều Minh Mạng (1820 - 1841), Nam Định và Ninh Bình là hai địa phương hàng năm phải nộp thuế biệt nạp là nước mắm về cho triều đình Huế. Còn theo sách Đại Nam nhất thống chí thì vào cuối thế kỷ XIX, nước mắm ở xã Đông Giang, huyện Thanh Lâm, tỉnh Hải Dương là nước mắm ngon nhất nước. Nghệ An cũng là một địa phương sản xuất nước mắm có tiếng thời Tự Đức (1848 - 1883), nhưng nước mắm xứ Nghệ thì nặng mùi đến độ danh sĩ Cao Bá Quát đã phải “mượn” cái mùi khó ưa của nước mắm Nghệ An để chê thơ của các thi sĩ trong Mặc Vân thi xã ở Huế: Ngán thay cái mũi vô duyên. Câu thơ Thi xã, con thuyền Nghệ An.  Về mặt chữ nghĩa, nước mắm trong các tư liệu trên được ghi bằng Hán tự là thủy hàm (水 鹹) hay hàm thủy (鹹 水), nghĩa là “nước mặn”. Bình luận về cách định danh thứ “quốc chấm” của người Việt theo Hán tự thành một thứ “nước mặn” như trên, nhà nghiên cứu Phạm Hoàng Quân than vãn: “Mấy chữ này nghe có vị mà không thấy hơi cá, mùi cá, thiệt là phiền não! Hình như các cụ có ý tốt, muốn cho nước mắm cái sự sang trọng mà kết cho nó cái tên ngoại, thật ra nghe không đã bằng cái tên nôm nước mắm”.[8]  Trong khi đó, cuốn Đông phương phong tục văn hóa từ điển do các nhà nghiên cứu Trung Quốc biên soạn, khi nêu đặc trưng văn hóa ẩm thực của người Việt đã liệt kê 4 món ẩm thực tiêu biểu của người Việt, xếp theo thứ tự là: nước mắm, thuốc lào, bánh chưng và trầu cau. Chữ “nước mắm” trong sách này được viết là Việt Nam ngư lộ (越 南 魚 露).[9] Ngư là “cá”, lộ là “giọt sương móc”. Ngư lộ là “giọt sương tiết ra từ cá”. Cách gọi này có vẻ đã diễn tả đúng bản chất sinh xuất của nước mắm, nhưng cũng chẳng gợi nên mùi vị gì cả, mà nước mắm được thiên hạ biết đến và nhớ đến, trước tiên, là nhờ cái mùi đặc trưng của nó. Vì thế, có lẽ nên giữ cho thứ nước chấm đặc hữu của người Việt này cái tên nôm na vốn có của nó là nước mắm. Và khi dịch sang ngôn ngữ khác thì nên giữ nguyên hình tướng của nó là nước mắm, hay chí ít cũng là nuoc mam, như cái cách mà Léopold Cadière, giáo sĩ và là nhà văn hóa “người Huế… gốc Pháp” đã từng làm khi chủ biên tập san BAVH trước đây.  Nước mắm không chỉ được ghi nhận trong thư tịch cổ Việt Nam mà còn được phản ánh trong các hồi ký, nhật ký của những người phương Tây từng hiện diện ở Việt Nam từ hàng trăm năm trước. Cristophoro Borri, một giáo sĩ người Ý đã từng sống ở Đàng Trong vào đầu thế kỷ XVII, đã viết trong cuốn hồi ký Xứ Đàng Trong năm 1621 của ông như sau: “Người Đàng Trong ăn cá nhiều hơn ăn thịt. Họ chuyên chú đánh cá chủ yếu là vì họ rất ham thứ nước ‘sốt’ gọi là ‘balaciam’ làm bằng cá ướp muối cho mềm và làm nhão ra trong nước. Đây là một thứ nước cốt cay cay tựa như mù tạt (moutarde) của ta, nhà nào cũng dự trữ một lượng lớn đựng đầy trong chum vại như tại nhiều nơi ở châu Âu người ta dự trữ rượu. Thứ nước cá này dùng một mình thì không nuốt được nhưng được dùng để gợi nên hương vị và kích thích tì vị để ăn cơm vốn nhạt nhẽo và không có mùi vị nếu không có thứ nước đó. Vì cơm là thức ăn chung và thông thường của xứ Đàng Trong, nên cần phải có rất nhiều ‘balaciam’ (nếu không thì không có mùi vị) và do đó phải có một lượng lớn nước mắm và cũng do đó phải liên tục đánh cá”.[10]  Hơn 170 năm sau, phái bộ người Anh do bá tước George Macartney dẫn đầu, trong hành trình đến Trung Hoa, có ghé thăm cảng Đà Nẵng vào năm 1793. Viên quan trấn thủ cửa Hàn đã làm bữa tiệc chiêu đãi khách và mời phái bộ Macartney “những đĩa thịt bò xắt miếng vuông, chấm thứ nước rất ngon” khiến các thành viên trong phái bộ cứ tấm tắc khen ngon, còn George Macartney phải ghi nhớ thứ nước chấm độc đáo ấy - nước mắm - vào trong nhật ký hành trình của mình.[11]   3. Nước mắm và người Việt Nước mắm có lịch sử tồn tại lâu dài với người Việt, là phần không thể thiếu trong đời sống và văn hóa của người Việt. Không ai có thể hình dung một bữa cơm Việt lại có thể thiếu vắng nước mắm, cũng như bữa cơm của người Hàn Quốc lại có thể thiếu món kimchi. Nước mắm vừa là gia vị nêm nếm, vừa là món ăn, vừa là một thứ thực phẩm chức năng giúp bổ sung dinh dưỡng cho người Việt, thậm chí, trong một số trường hợp, nước mắm còn là dược liệu để trị bệnh và tăng cường sinh lực cho con người.  Nước mắm chính là linh hồn của ẩm thực Việt, là thứ làm cho ẩm thực Việt khác với ẩm thực của các nước khác, thậm chí, có người còn cho rằng nước mắm là thứ có thể làm biến đổi món ăn của tha nhân thành món ăn Việt: “…bất cứ món ăn nào của Trung Hoa hoặc Pháp có sự góp mặt của nước mắm trong đó, đã trở thành món ăn Việt Nam. Giá trị của nước mắm vì thế trở nên độc nhất vô nhị trong nghệ thuật ẩm thực nói riêng, trong sức sống mạnh mẽ của văn hóa Việt Nam nói chung”.[12]  Theo số liệu của Từ điển Bách khoa Việt Nam công bố cách nay khoảng chục năm, thì mỗi năm Việt Nam sản xuất khoảng 150 - 170 triệu lít nước mắm các loại. Từ con số này, nhà nghiên cứu Phạm Hoàng Quân tính nhẩm: “… trừ đi một ít dành cho người phương Tây đang dùng thử, đổ đồng dân Việt mỗi năm, vào độ ấy, đã cho gần 2 lít nước mắm vào người, trung bình mỗi ngày trên dưới 10 giọt”.[13] Thế mới biết người Việt “ghiền” nước mắm đến cỡ nào. Nước mắm thì người Việt Nam ở đâu cũng ăn và vùng nào ở Việt Nam cũng có. Song làm cho nước mắm “thăng hoa” thì không ai có thể làm tốt hơn người Huế, bởi trong văn hóa ẩm thực Huế, có ít nhất khoảng 30 thứ nước chấm khác nhau có nguồn gốc từ nước mắm, với đủ sắc vị: mặn, ngọt, chua, cay, vừa, đậm, nhạt…, bởi người Huế ăn mỗi món thì dùng một thứ nước chấm khác nhau.  Còn tình yêu dành cho nước mắm thì có lẽ không ai hơn người Quảng. Bàn về văn hóa ẩm thực xứ Quảng, nhiều nhà nghiên cứu gốc Quảng đều có chung nhận định là: người Quảng thích ăn mặn. Sở thích ăn mặn của người Quảng có mối quan hệ khăng khít với nước mắm (và các loại mắm nói chung). Mắm vừa là món ăn, vừa là nguyên liệu, vừa là gia vị nêm nếm đóng vai trò quan trọng bậc nhất trong ẩm thực của người xứ Quảng. Bữa ăn mà thiếu hoặc ít mắm (hay nước mắm) thì người Quảng cảm thấy nhạt nhẽo, đôi khi vô vị. Nhiều ngư dân xứ Quảng, trước khi lặn xuống biển, thường bưng chén nước mắm uống cạn để chống lạnh. Không chỉ ngư dân, ngay cả người bình thường, ăn cơm xong, có khi cứ chan thêm chút mắm mà húp, cứ như thèm mắm lắm. Làm như vậy, theo họ, bữa cơm mới thật sự trọn vẹn, mặn mà.[14] “Ăn thật mặn là sở thích của đông đảo người Quảng mà cũng là nhược điểm khiến người Quảng từng mang tiếng “chặt to kho mặn” trong kỹ thuật/nghệ thuật nêm nếm/nấu nướng. Tiêu biểu cho sở thích ăn thật mặn của người Quảng là cách ăn nước mắm không pha thêm bất cứ thứ gì có thể làm nước mắm nhạt đi/bớt mặn đi như chanh, đường…”.[15] Nhà văn Nguyên Ngọc thì nhận định: “Có nhà nghiên cứu nói tương (và các loại nước chấm) làm từ đậu nành là một nét đặc trưng của văn hóa ẩm thực miền Bắc, mắm (và các loại nước mắm) là một nét đặc trưng của văn hóa ẩm thực miền Nam. Cũng có thể nói, mắm đứng ở trung tâm của văn hóa ẩm thực xứ Quảng, khiến cho văn hóa ấy là một văn hóa đậm đà, mạnh mẽ và điều này càng hết sức đáng chú ý - nó khiến con người trở lại gần tự nhiên hơn”.[16]  Vậy thì, nước mắm không chỉ là món ăn, là gia vị của người Việt; nước mắm còn là một phần của lịch sử, của văn hóa Việt nữa đấy. Trần Đức Anh Sơn. ***** CHÚ THÍCH: [1] Pha Lê, “Đế chế nước mắm”, Tuổi Trẻ Cuối tuần, Số ra ngày 25/8/2016. [2] Schott Ben, Schott’s Food and Drink Miscellany (London: Bloomsbury Publishing Plc, 2003).  [3] Đại Việt sử ký toàn thư, Bản in Nội các quan bản, Tập 1, (Hà Nội: KHXH, 2004), 235.  [4], [8] [13] Phạm Hoàng Quân, “Nước mắm trong những mảnh sử rời”, Tuổi Trẻ Cuối tuần, Số ra ngày 4/9/2011.  [5] M. Coughlin, “Vietnam: In China’s Shadow”, Journal of Southeast Asian Histories, Volume 8, No. 2, September, 1967.  [6] Phan Huy Chú, Lịch triều hiến chương loại chí, Tập 2, (Hà Nội: KHXH, 1992). [7] Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam nhất thống chí, Tập 2, (Huế: Thuận Hóa, 1992), 157.  [9] Trương Điện Anh (Chủ biên), Đông phương phong tục văn hóa từ điển, (An Huy: Hoàng Sơn thư xã, 1991).  [10] Cristophoro Borri, Xứ Đàng Trong năm 1621, Hồng Nhuệ Nguyễn Khắc Xuyên và Nguyễn Nghị dịch, chú thích, (TPHCM: TPHCM, 1998), 28. [11] Nguyễn Duy Chính, “Phái bộ Macartney ghé Đàng Trong”, Nghiên cứu Huế, Tập 6, 2008, 157.  [12] Hoàng Trọng Dũng, Từ bếp ngon ra, (Đà Nẵng: Đà Nẵng, 2002), 23 - 24 [14] Phạm Hữu Đăng Đạt, “Ẩm thực Đà Nẵng trong di sản văn hóa ẩm thực xứ Quảng”, Nghiên cứu đặc sản ẩm thực phục vụ phát triển du lịch ở Đà Nẵng, (Đà Nẵng: Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng, 2011), 5. [15] Bùi Văn Tiếng, “Tổng quan văn hóa ẩm thực dân gian xứ Quảng”, Văn hóa Du lịch Đà Nẵng, Số Xuân Tân Mão 2011, 53.  [16] Nguyên Ngọc (Chủ biên), Tìm hiểu con người xứ Quảng, (Tam Kỳ: Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Quảng Nam, 2004), 182.    

Đỗ Văn Ngà Sự phát triển của xã hội loài người được đặt trên vai thế giới tự do. Quan sát thấy, lãnh đạo ngày một trẻ ra. Mark Zuckenberg mới có 33 tuổi đã có trong tay 70 tỷ đô la mà không thừa kế của bố mẹ một đồng nào, không nhờ chính phủ làm chính sách cho riêng mình. Jacinda Ardern lên nắm ghế thủ tướng New Zealand chỉ có 37 tuổi, Emmanuel Macron lên làm tổng thống Pháp ở tuổi 40, Sebastian Kurz làm thủ tướng Áo khi mới 31 tuổi, hay thủ tướng Canada lên làm thủ tướng chỉ mới 43 vv…   Vì sao hiện nay lại nổi lên nhiều lãnh đạo trẻ như vậy? Đó là kết quả của một nền giáo dục tiến bộ. Nó quyết định đến thành công của dân tộc đó. Khi nền giáo dục khai phóng, óc sáng tạo được mở toang thì trong xã hội sẽ xuất hiện những bộ óc vượt trội. Joshua Wong lãnh đạo phong trào Dù Vàng biểu tình đòi bầu cử tự do cho Hồng Kông khi cậu ta khi chưa tới tuổi 18. Và nay thế giới lại xuất hiện một Greta Thunberg - cô bé sinh năm 2003 mà đã dám đòi chính phủ Thụy Điển giảm lượng khí thải carbon theo Thỏa thuận Paris. Việc làm của cô bé nhỏ này đã trở thành phong trào lan rộng trên khắp thế giới. Đã có hơn 20.000 sinh viên trên 270 thành phố tại các quốc gia bao gồm Úc, Áo,Bỉ, Canada, Hà Lan, Đức, Phần Lan, Đan Mạch, Nhật Bản, Thụy Sĩ, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ hưởng ứng. Cô bé này làm được điều đó khi mới có 15 tuổi. Vô cùng trẻ! Trong khi đó tại Việt Nam, tuổi của cô bé này làm được gì? Đến những con người học hành có bằng cử nhân, thạc sỹ, tiến sỹ trong tay rồi còn chưa ý thức được sự đúng sai nói gì đến ý thức cộng đồng. Thụy Điển là một quốc gia rất giàu có, đáng lẽ cuộc sống sung túc sẽ làm con người thõa mãn chứ? Không! Cô bé này không thõa mãm, cô ta muốn góp bằng hành động của mình để uốn nắn chính quyền của đất nước của cô phải tôn trọng môi trường sống. Còn Việt Nam? Sống chết mặc bay đã ăn sâu vào máu. Xứ sở đã giàu có mà dân lại có ý thức cộng đồng rất cao, tài năng phát triển rất sớm. Ngược lại, xứ ta đã nghèo mà lại có ý thức cộng đồng cực kém, có người học đến bạc đầu còn ngu chứ nói gì đến tài năng phát triển sớm? Rõ ràng sự khác nhau giữa giáo dục khai phóng và giáo dục nhồi sọ là quá xa và khoảng cách ngày một xa hơn. Sự chênh lệch trong 2 nền giáo dục này sẽ khó mà san lấp được trong vài thế hệ. Sự khác biệt vời vợi giữa 2 xã hội đó nó xuất phát từ sự khác biệt chính trị, đưa đến khác biệt về giáo dục và cuối cùng là tạo ra 2 xã hội khác nhau vời vợi như vậy. Nhìn vào thấy Việt Nam và thế giới văn minh như đang đi về 2 hướng ngược nhau vậy.    

Tiết lộ nguyên nhân dòng máy bay Boeing 737 Max liên tiếp gặp nạn khi vừa mới cất cánh được vài phút. Boeing đã mắc phải sai lầm rất nghiêm trọng để dẫn đến việc gần 350 người bị chết. Câu chuyện đầu đuôi như sau: - Để tiết kiệm nhiên liệu thay vì dùng 4 động cơ Boeing dùng 2 động cơ bự hơn. - Động cơ bự để khỏi đụng đất phải làm ló lên khỏi cánh một ít. Điều này làm tăng lực nâng mũi máy bay lên. - Để máy bay thăng bằng thay vì để phi công tự nâng góc nghiêng cánh sau nhằm nâng đuôi lên thì Boeing sai lầm làm thiết bị tự động nâng như hình phía phải. Cái này họ tự hào gọi là MCAS. - Trái tim của MCAS là một cảm biến gắn đầu mũi của máy bay, dựa vào gió thổi trên dưới mà nó biết là đang ngóc đầu để MCAS tự nâng đít bù lại. - MCAS này Boeing xem nó là hệ thống tự động bù lực nâng phát sinh cho động cơ chứ không phải là một tính năng lái tự động thêm cho phi công nên không có nút tắt cũng như trong tài liệu hướng dẫn phi công không có nó. Họ muốn máy bay họ đơn giản dễ lái. Kết quả hai chiếc máy bay 737 Max có gắn MCAS vừa rớt đều có những đặt điểm sau: - Vừa cất cánh từ 5 - 6 phút. Đây là lúc lấy độ cao đầu ngóc lên một cách chủ động bởi phi công. Nhưng hệ thống tự động MCAS sẽ kích hoạt nâng đít lên bù. - Trước đó gần 2 phút phi công đều thấy không bình thường liên lạc không lưu xin hạ cánh. Đó là việc phi công thấy việc ngóc đầu lên xuống không theo ý mình bởi hệ thống MCAS tự bù. - Tai nạn làm nát máy bay, không ai sống sót bởi tiếp đất bằng cắm đầu xuống chứ không trượt ngang như thường gặp. - Ngoài ra hai sân bay cất cánh có nhiều nhà cao tầng, gần núi khiến không khí nhiễu loạn tác động lên cảm biến làm nó tưởng máy bay đang ngóc lên để MCAS tự nhúi đầu đâm xuống. ... Kết quả cuối cùng của sự ẩu này là gần 350 người bị chết, bởi Boeing quá ẩu khi tự tin mà quên đi một chân lý bất kỳ nhà Thiết kế tự động nào cũng phải biết: Máy móc tự động là để khoẻ cho người chứ không để thay thế người được. Hiện Boeing đang ngừng tất cả máy bay 737 Max này lại, họ báo sẽ cập nhật phần mềm mà tôi đoán là nó sẽ tự tắt MCAS ở độ cao dưới 5km, cùng phi công có thể tự tắt nó nếu thấy cảm biến không chính xác. Đây là bài học cho Boeing cũng như cho tất cả những người Thiết kế máy tự động !  

Ảnh TT. Juan Guaido và vợ con Nguyễn Văn Đài – RFA| Ngày 23 tháng năm 2019, ông Juan Guaido, 35 tuổi, thủ lĩnh phe đối lập và cũng là chủ tịch Quốc hội 3 tuần trước, đã được QH Venezuela bầu làm Tổng Thống. Sự kiện này đã thổi nguồn cảm hứng vào phong trào đấu tranh cho tự do dân chủ của Việt Nam ở trong và ngoài nước. Trước đó ít ai biết đến ông. Nhưng ông Juan Guaido đã có bề dày hoạt động chính trị khi đấu tranh chống lại thứ Chủ nghĩa XH phản động mà Hugo Chavez áp đặt lên đất nước Venezuela. Khi ông 15 tuổi, cũng là lúc Hugo Chavez trở thành tổng thống Venezuela năm 1999. Ông học ngành kỹ sư công nghiệp tại đại học, rồi học thêm ở Đại học George Washington, Hoa Kỳ, và một trường kinh doanh ở Venezuela. Khi còn là sinh viên, ông phản đối sự kiểm soát truyền thông của ông Chavez khi tổng thống không gia hạn giấy phép cho Radio Caracas Television. Năm 2009, ông là thành viên sáng lập đảng Ý chí Nhân dân, cùng lãnh đạo đối lập Leopoldo Lopez. Ông Guaido vào quốc hội với tư cách đại biểu dự khuyết năm 2010 và chính thức là nghị sĩ từ 2015. Juan Guaido xứng đáng là tấm gương cho tuổi trẻ VN học tập. Các bạn trẻ trong nước phải nhìn thấy và nhận thức được bản chất phản cách mạng, phản dân chủ của đảng CS và chế độ CSVN, nhận thức được quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm đứng lên đấu tranh xây dựng lên một nền chính trị dân chủ đa đảng vì các thế hệ người Việt Nam hôm nay và mai sau. Vậy các bạn có thể làm gì? Trước hết, thông qua mạng xã hội, các bạn chia sẻ những bài viết, thông tin về chính trị, dân chủ, nhân quyền,… qua đó các bạn có thể tìm được những người bạn có cùng quan điểm,, ý thức chính trị. Các bạn kết nhóm với nhau 3,5,7,.. người. Nhiệm vụ quan trong của mỗi thành viên của nhóm là làm sao mời được càng nhiều các bạn trẻ tham gia nhóm càng tốt. Và đây là nhiệm vụ chính và xuyên suốt. Các bạn cùng nhau tìm kiếm và chia sẻ các kiến thức về chính trị, dân chủ, kỹ năng đấu tranh, hoạt động,… Khích lệ và cổ vũ lẫn nhau, giúp nhau cùng hoàn thiện bản thân để trở thành những người hữu ích phục vụ Nhân dân và Tổ quốc. Nếu như các bạn trẻ trong nước cùng nhận thức và cùng hành động xây dựng các nhóm thì chỉ trong một năm, chúng ta có thể có hằng trăm, hàng chục nghìn nhóm trên khắp cả nước. Sau 2 đến 3 năm thì chúng ta có một lực lượng đông đảo để sức để thay đổi đất nước Việt Nam từ độc tài sang dân chủ. Các thành viên tìm và liên kết với các nhóm, các tổ chức XHDS, đảng chính trị ở trong và ngoài nước để cùng giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau, chia sẻ kinh nghiệm, bảo vệ lẫn nhau. Và cuối cùng khi thời cơ đến thì cùng phối hợp hành động chung. Nói về sự nghiệp chính trị của Juan Guaido thì không thể không nói đến người bạn đời, người vợ tuyệt vời của ông Vợ của ông Juan Guaido là một phụ nữ xinh đẹp tuyệt trần, cô tên là Fabiana Rosales. Năm nay 26 tuổi, cô kém chồng 9 tuổi và đã có một con gái sinh vào tháng 5/2017. Con gái của họ được đặt tên là Miranda Eugenia , theo tên một tiền nhân của anh hùng độc lập Nam Mỹ Simon Bolivar. Cô không phải là người nội trợ bình thường, sau khi tốt nghiệp đại học ngành truyền thông xã hội, cô trở thành một nhà báo và nhà hoạt động nhân quyền, nhà lãnh đạo phong trào sinh viên. Cô yêu chồng con nhưng điểm chung của cô với chồng chính là tình yêu nước Venezuela. 18 tuổi, cô tham gia đảng phái chính trị và tin rằng mình chính là một phần của sự thay đổi của đất nước. Cô luôn kề vai sát cánh bên chồng để ủng hộ và cổ vũ ông, ngay trên đường phố của thủ đô Caracas. Một tình yêu đẹp giữa cặp trai tài gái sắc có chung lý tưởng vì đất nước. Ngưỡng mộ và chúc phúc họ! Chúng ta cầu mong đất nước, dân tộc Việt Nam sẽ sản sinh ra hàng chục, hàng triệu,… các cặp trai tài, gái sắc như vợ chồng Juan Guaido để có thể cùng với Nhân dân VN đấu tranh đem lại tự do, dân chủ và xây dưng một nước Việt Nam phú cường./.

Nước trái cây tươi đã trở thành món chủ đạo trong rất nhiều chế độ dinh dưỡng - đặc biệt với người tiêu dùng bận rộn và quan tâm đến sức khỏe, muốn tiết kiệm thời gian chế biến thực phẩm (và có lẽ là cả thời gian nhai nữa) mà không muốn mất đi thành phần dinh dưỡng nào. Nước trái cây cũng được cho là có thể giúp bạn vừa giảm cân, vừa "giải độc"(detox) cho cơ thể. Tất nhiên, những lý do trên khiến việc kinh doanh nước trái cây trở thành một ngành rất béo bở. Thị trường nước trái cây và rau củ toàn cầu có giá trị 154 tỷ đô la Mỹ vào năm 2016, và được trông đợi sẽ tiếp tục tăng. Nhưng nước trái cây có lành mạnh như ta nghĩ? Hầu hết thực phẩm đều có chứa đường fructose - là loại đường có tự nhiên trong tất cả các loại trái cây và nước trái cây - có vẻ như vô hại miễn là chúng không góp phần làm tăng lượng calories dư thừa mỗi ngày. Trong trái cây còn nguyên vẹn thì có chất xơ và đường thì được chứa trong các tế bào trái cây. Điều này khiến hệ tiêu hóa của chúng ta phải tốn thời gian để phá vỡ các tế bào rồi mới đưa được đường fructose vào máu. Cơ chế của chất xơ Nhưng với nước trái cây thì khác. "Nước trái cây đã loại bỏ hầu hết chất xơ," Emma Elvin, cố vấn y tế cao cấp tại tổ chức thiện nguyện Diabetes UK chuyên hỗ trợ các bệnh nhân bị tiểu đường ở Anh, nói. Do đó, nó không còn giống với trái cây nguyên quả nữa. Đường fructose trong nước trái cây được tính là "đường tự do"- tức là giống như việc cho thêm mật ong hay đường vào đồ ăn vậy. Tổ chức Y thế Thế giới (WHO) khuyến nghị một người lớn không nên dùng thêm quá 30g đường, tương đương với 150ml nước trái cây, mỗi ngày. Vấn đề là khi chất xơ bị loại bỏ thì đường fructose trong nước trái cây được hấp thụ nhanh hơn. Lượng đường trong máu tăng cao đột ngột khiến tuyến tụy phải sản sinh ra chất insulin để đưa lượng đường về mức ổn định. Qua thời gian, cơ chế này có thể bị hao mòn, khiến tăng nguy cơ gây ra bệnh tiểu đường tuýp 2. Năm 2013, các nhà nghiên cứu phân tích dữ liệu sức khỏe của 100.000 người mà họ thu thập từ năm 1986 đến năm 2009 và nhận thấy việc tiêu thụ nước trái cây có liên hệ với việc tăng nguy cơ bị tiểu đường tuýp 2. Họ kết luận rằng, vì chất lỏng đi từ dạ dày đến ruột nhanh hơn chất rắn - thậm chí ngay cả khi lượng dinh dưỡng dạng chất lỏng mà ta uống vào chỉ tương đương với lượng dinh dưỡng trong trái cây nguyên quả - cho nên nước trái cây làm thay đổi nhanh hơn, nhiều hơn đối với lượng đường glucose và insulin trong cơ thể. Một nghiên cứu khác cũng nhận thấy mối liên hệ giữa nước trái cây và bệnh tiểu đường tuýp 2 sau khi theo dõi tình trạng dinh dưỡng và tiểu đường của hơn 70.000 y tá trong vòng 18 tháng. Các nhà nghiên cứu nói rằng nguyên nhân có thể một phần là vì nước trái cây thiếu các thành phần khác trong trái cây nguyên quả, chẳng hạn như chất xơ. Nước ép từ rau củ có thể cung cấp nhiều dưỡng chất và ít đường hơn nước trái cây ép - nhưng chúng vẫn thiếu chất xơ quý giá. Chế độ dinh dưỡng có nhiều chất xơ có liên hệ với việc giảm rủi ro bị bệnh động mạch vành, đột quỵ hay bị cao huyết áp và tiểu đường, và một người trưởng thành được khuyên nên tiêu thụ 30g chất xơ mỗi ngày. Dư thừa năng lượng Ngoài việc có liên hệ với bệnh tiểu đường tuýp 2, rất nhiều nghiên cứu cho thấy nước trái cây sẽ gây hại nếu nó khiến tăng lượng calories dư thừa trong cơ thể. Trong một phân tích dựa trên 155 nghiên cứu, John Sievenpiper, phó giáo sư Khoa Dinh dưỡng Đại học Toronto đã tìm hiểu xem mối liên hệ giữa nước giải khát có đường với sức khỏe, bao gồm nguy cơ tiểu đường và bệnh tim mạch, có tồn tại tương tự hay không nếu ta dùng các loại thực phẩm và thức uống trong chế độ ăn uống lành mạnh. Ông so sánh các nghiên cứu về hiệu ứng của đường có chứa fructose (gồm sucrose, xi-rô bắp có hàm lượng đường fructose cao, mật ong và xi-rô) với chế độ ăn kiêng được kiểm soát để không bao gồm hoặc giảm bớt các loại đường trên. Mục đích của ông là gì? Là để làm rõ những hiệu ứng của việc tiêu thụ quá nhiều calories do các loại thực phẩm chứa các loại đường khác nhau gây ra. Ông nhận thấy nếu ta nạp vào cơ thể lượng thực phẩm gây dư thừa calories từ đường, bao gồm cả nước trái cây, thì sẽ xảy có tác dụng tiêu cực. Tuy nhiên, khi lượng calories tổng thể không vượt quá mức, thì lại có một số lợi ích khi ăn trái cây nguyên quả - và thậm chí cả với nước trái cây. Sievenpiper kết luận rằng lượng nước trái cây 150ml mỗi ngày được khuyến nghị, vốn là khẩu phần trung bình, là hợp lý. Nghiên cứu này cũng kết luận rằng một số thực phẩm chứa đường fructose có thể có tác dụng tích cực về lâu về dài, giúp kiểm soát lượng đường trong máu, nếu chúng ta không nạp những thực phẩm này vào người nhiều tới mức gây dư thừa calories. Tuy nhiên, khi làm tăng quá nhiều calories, chúng có nguy cơ làm tăng lượng đường và insulin trong máu. "Ăn trái cây nguyên quả tốt hơn uống nước trái cây, nhưng nếu bạn định sử dụng nước trái cây làm phần bổ sung cho trái cây và rau củ thì cũng tốt thôi. Tuy nhiên, sẽ không tốt nếu bạn định dùng nước trái cây để giải khát thay nước và uống với lượng lớn," Sievenpiper nói. Như vậy, chúng ta biết rằng nước trái cây có thể gây bệnh tiểu đường nếu khẩu phần ăn hàng ngày khiến lượng calories nạp vào người cao hơn nhu cầu cần thiết. Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa rõ liệu nước trái cây tác động ra sao đến sức khỏe dài hạn của những người không bị thừa cân. "Còn rất nhiều điều ta không hiểu về chuyện lượng đường trong khẩu phần ăn thì tăng nhưng lại không làm tăng cân," Heather Ferris, phó giáo sư về y dược tại Đại học Virginia nói. "Tuyến tụy có thể tương thích với đường trong bao lâu và tốt đến mức nào một phần phụ thuộc vào gene của mỗi người." Nhưng ta nhiều khả năng là sẽ nạp vào cơ thể lượng calories nhiều hơn so với mức khuyến nghị mỗi ngày (khoảng 2.000 calories cho phụ nữ, và 2.500 cho đàn ông) vào những ngày ta uống nước trái cây, kết quả nghiên cứu nói. Rất nhiều nghiên cứu cho thấy việc uống nước trái cây không hề khiến ta giảm bớt việc ăn uống các loại thực phẩm khác trong ngày. "Ta rất dễ nhanh chóng nạp vào người một lượng nước trái cây lớn, mà như thế có nghĩa là nạp thêm nhiều calories. Mà khi lượng calories tăng lên thì nó có thể làm tăng cân," Elvin nói. Điều chỉnh cách uống nước trái cây Nhưng một nghiên cứu công bố năm ngoái đã nêu ra cách để việc uống nước trái cây trở nên lành mạnh hơn. Các nhà nghiên cứu sử dụng một máy xay nước trái cây "chiết xuất dinh dưỡng", khác với loại máy xay nước trái cây truyền thống, loại máy này sẽ xay trái cây nguyên quả, gồm có cả hạt và vỏ quả. Họ theo dõi tác dụng của sản phẩm thu được từ hỗn hợp nhiều loại trái cây, và xoài đã gọt vỏ - cả hai đều có chỉ số đường huyết cao và vì vậy sẽ gây tăng lượng đường đột ngột trong máu - được xay nhuyễn bằng máy xay sinh tố chiết xuất dinh dưỡng, rồi so sánh chúng với nhóm người ăn cùng lượng trái cây nguyên quả đó. Kết quả thu được là những người uống nước xay nhuyễn từ hỗn hợp trái cây thì có mức tăng lượng đường thấp hơn so với nhóm ăn trái cây để nguyên quả, trong khi đó không có khác biệt gì giữa những người uống nước xoài xay nhuyễn và ăn xoài nguyên quả. Tuy nhiên, đây là một nghiên cứu nhỏ, và các nhà nghiên cứu không so sánh phát hiện của họ với các loại nước trái cây chiết xuất theo những cách khác, như vắt trái cây và bỏ vỏ và hạt. Gail Rees, giảng viên cao cấp về dinh dưỡng con người từ Đại học Plymouth và là nhà nghiên cứu trong nghiên cứu này, cho biết kết quả có thể là do các loại hạt trái cây bên trong nước trái cây. Nhưng bà cũng cho biết rất khó để cho lời khuyên rõ ràng từ nghiên cứu này. "Tôi nhất định sẽ nghe theo lời khuyên hiện thời uống 150ml nước trái cây mỗi ngày, nhưng nếu bạn dùng máy chiết xuất dinh dưỡng tại nhà, nó có thể giúp lượng đường trong máu khá ổn định," bà cho biết. Nhưng dù việc giữ hạt trái cây trong nước trái cây có thể tạo ra chút khác biệt trong quá trình tiêu hóa, Ferris lại cho rằng điều này không nhất thiết sẽ thay đổi sự dồi dào của thành phần trong nước trái cây. "Khi nước trái cây có một số chất xơ, nó làm chậm quá trình tiêu hóa, nhưng bạn vẫn có lượng calories thừa vì đây là thứ rất dễ uống. Tuy nhiên, đây là một bước tiến so với nước trái cây truyền thống," bà cho biết. Các cách khác mà ta có thể cải thiện hiệu quả của nước trái cây với sức khỏe là đảm bảo rằng ta chọn trái cây chín để giữ được càng nhiều dưỡng chất càng tốt, theo Roger Clemens, giáo sư y dược tại Đại học Southern California. Quan trọng là ta nhận ra những cách làm nước trái cây khác nhau sẽ thích hợp với những loại trái cây khác nhau vì tính chất vật lý của chúng, Clemens nói. Ví dụ, hầu hết dưỡng chất thực vật trong nho tập trung ở hạt nho, trong lúc ở phần thịt quả lại chỉ có rất ít. Hay hầu hết hợp chất gốc phenol và chất chuyển hóa trung gian flavonoid có ích cho sức khỏe trong cam thường nằm ở phần vỏ, là phần bị bỏ đi trong nước trái cây truyền thống. Giải mã niềm tin "thải độc" Một lý do khác khiến cho việc sử dụng nước trái cây trở nên phổ biến trong thời gian gần đây là vì có ý kiến cho rằng nước trái cây có thể giải độc cơ thể. Tuy nhiên, tác dụng được thừa nhận duy nhất về mặt y học của từ "thải độc" (detox) có nghĩa là loại bỏ các nguyên tố có hại khỏi cơ thể, gồm có chất kích thích, rượu cồn và chất độc. "Toàn bộ ý tưởng dùng chế độ ăn dùng nước trái cây để thải độc là một sự ngụy biện," Clemens cho biết. "Hàng ngày, chúng ta nạp vào người rất nhiều hợp chất có thể gây độc và cơ thể chúng ra rất giỏi thải độc, loại bỏ mọi thứ ta ăn phải." Nước trái cây cũng không phải là thần dược dinh dưỡng. "Có rất nhiều chất dinh dưỡng chứa trong các phần khác nhau của trái cây, như trong vỏ táo, sẽ bị loại bỏ khi bạn xay lấy nước," Ferris nói. "Cho nên cuối cùng bạn sẽ chỉ giống như là uống nước đường với một số vitamin." Thêm nữa, bà nói, đây không phải là cách lý tưởng để đạt tới định mức theo lời khuyên "5 khẩu phần mỗi ngày". "Người ta cố gắng ăn 5 phần trái cây và rau củ mỗi ngày và không nhận ra rằng đây không chỉ là ăn thêm vitamin," bà nói. "Nó còn là giảm lượng carbohydrate từ ngũ cốc và protein và chất béo trong khẩu phần ăn, và tăng chất xơ lên." Vì vậy dù uống nước trái cây vẫn tốt hơn là không ăn chút trái cây nào, thì vẫn phải có giới hạn. Nó đặc biệt đi kèm với rủi ro khi ta tiêu thụ hơn 150ml đường tự do mỗi ngày, hoặc khi lượng đường đó vượt quá lượng calories mà ta được khuyên nên tiêu thụ mỗi ngày. Nước trái cây cung cấp cho ta vitamin - nhưng nước trái cây không phải là giải pháp nhanh chóng để giúp ta bù đắp các thiếu hụt dinh dưỡng khác. Jessica Brown BBC Future

Trong một phúc trình mới được công bố hồi tháng 9/2018, các nhà khoa học môi trường hàng đầu thế giới đã đưa ra lời cảnh báo nghiêm khắc nhất từ trước đến nay: đó là những hành động của chúng ta hiện nay không đủ để đạt được mục tiêu giữ để Trái Đất chỉ ấm lên 1,5 độ C. Chúng ta cần phải làm nhiều hơn nữa. Biến đổi khí hậu là có thực là điều mà khoa học đã xác định, và chúng ta đã bắt đầu chứng kiến nó tác động đến cuộc sống của chúng ta như thế nào. Nó làm tăng khả năng Miami và những nơi khác bị ngập lụt, đe dọa hàng triệu người sinh sống dọc theo Sông Brahmaputra ở đông bắc Ấn Độ và làm gián đoạn sự giao phối, sinh sản của của động thực vật. Do đó chúng ta không cần phải hỏi biến đổi khí hậu có đang xảy ra hay không - hay liệu có phải con người là nguyên nhân hay không - mà cần phải hỏi là: 'Chúng ta có thể làm gì?' Vậy chúng ta có thể làm gì? 1. Điều quan trọng nhất mà nhân loại phải làm trong những năm tới là gì, và điều đó có ý nghĩa thế nào với cá nhân tôi? Mục tiêu số một? Hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch như dầu hỏa, khí thiên nhiên và thay thế chúng bằng các nguồn nhiên liệu tái sinh và sạch hơn, trong khi phải tăng cường tính hiệu quả trong sử dụng năng lượng. "Chúng ta đến cuối thập kỷ tới cần phải cắt giảm gần phân nửa lượng phát thải CO2 (45%)," Kimberly Nicholas, phó giáo sư về khoa học bền vững tại Trung Tâm Nghiên cứu Phát triển Bền vững thuộc Đại học Lund (LUCSUS), Thụy Điển, nói. Getty Images Con đường hướng tới sự chuyển đổi đó bao gồm những quyết định hàng ngày mà bạn có thể dễ dàng làm được - chẳng hạn như lái xe và đi máy bay ít hơn, chuyển sang nhà cung cấp năng lượng 'xanh' và thay đổi cách thức bạn ăn uống, mua sắm. Đương nhiên, đúng là biến đổi khí hậu không thể được giải quyết chỉ bằng việc thay đổi thói quen mua sắm hay lái xe của bạn - mặc dù nhiều nhà khoa học đồng ý rằng những điều này là quan trọng, và chúng có thể gây ảnh hưởng đến người khác khiến họ cũng thay đổi. Những thay đổi cần thiết khác chỉ có thể được thực hiện ở quy mô hệ thống như cải cách chính sách trợ giá cho các ngành năng lượng và thực phẩm dùng khích năng lượng hóa thạch, hay đặt ra những quy định và những ưu đãi mới cho cách ngành nghề nông nghiệp, quản lý chất thải và kiểm soát tình trạng phá rừng. Một ví dụ hay về tầm quan trọng của việc này có liên quan đến các chất làm lạnh. Một nhóm vận động gồm các nhà nghiên cứu, các doanh nhân và tổ chức phi chính phủ gọi là Drawdown đã nhận thấy rằng loại bỏ chất HFC - loại hóa chất sử dụng trong tủ lạnh và điều hòa - là chính sách có hiệu quả số một để làm giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính. Đó là vì chất này làm nóng bầu khí quyển nhiều hơn khí CO2. Tin tốt là chúng ta đã có tiến bộ toàn cầu trên lĩnh vực này; hai năm trước 170 quốc gia đã đồng ý bắt đầu giảm dần tiến tới xoá bỏ việc sử dụng khí HFC vào năm 2019. Điều này là quan trọng bởi vì chúng ta cần 'những thay đổi chưa từng có trong tất cả mọi khía cạnh của xã hội để đối phó với biến đổi khí hậu, bản phúc trình của IPCC cho biết. "Tất cả mọi người sẽ phải tham gia," Debra Robert, đồng chủ tịch của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC), nhóm phụ trách soạn thảo bản phúc trình, nói. 2. Tôi có thể tác động đến việc làm thay đổi cách quản lý hay trợ giá các ngành công nghiệp không? Bạn có thể. Mỗi người chúng ta cần phải thực thi quyền của mình với tư cách là công dân và người tiêu dùng, Robert và các chuyên gia khác nói, để gây sức ép cho các chính phủ và các công ty qua đó đem đến những thay đổi cần thiết mang tính hệ thống. Một cách khác ngày càng được các trường đại học, các nhóm tôn giáo và thậm chí mới đây còn ở quy mô toàn quốc thực hiện là chuyển các nguồn tiền ra khỏi các hoạt động gây ô nhiễm - chẳng hạn tránh mua cổ phiếu của các hãng năng lượng hóa thạch, hay các ngân hàng đầu tư vào các ngành công nghiệp phát thải nhiều. Bằng cách loại bỏ các công cụ tài chính của ngành công nghiệp năng lượng hóa thạch, các tổ chức có thể vừa có hoạt động về khí hậu vừa thu được những lợi ích kinh tế. 3. Ngoài ra, đâu là hành động thiết thực nhất mà tôi có thể làm? Một nghiên cứu hồi năm 2017 mà ông Nicholas thuộc Đại học Lund là đồng tác giả đã xếp hạng 148 hành động cá nhân về biến đổi khí hậu theo mức độ tác động của nó. Đi lại không dùng xe hơi là hành động hiệu quả hàng đầu mà mỗi cá nhân có thể làm. Xe cộ gây ô nhiễm nhiều hơn so với các cách đi lại khác như đi bộ, đạp xe hay sử dụng giao thông công cộng. Getty Images Ở các quốc gia công nghiệp hóa như các nước châu Âu, từ bỏ xe hơi có thể giúp giảm 2,5 tấn CO2 - tức là khoảng một phần tư của tỷ lệ phát thải trung bình hàng năm (9,2 tấn) mà mỗi cá nhân ở các nước phát triển thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) gây ra. "Chúng ta nên lựa chọn những phương tiện hiệu quả hơn và, mỗi khi có thể, chuyển ngay sang xe điện," bà Maria Virginia Vilarino, đồng tác giả của chương viết về giảm nhẹ nguy cơ trong phúc trình của IPCC, khuyên. 4. Nhưng không phải năng lượng tái tạo cực kỳ đắt đỏ sao? Thật ra, năng lượng tái tạo như năng lượng gió và năng lượng mặt trời đang trở nên ngày càng rẻ trên khắp thế giới (tuy chi phí cuối cùng còn tuỳ thuộc vào các điều kiện cụ thể ở địa phương). Báo cáo mới nhất của Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế (Irena) cho thấy tính đến năm 2020, một vài loại năng lượng tái tạo được sử dụng nhiều nhất như năng lượng mặt trời, địa nhiệt, sinh học, thủy điện và gió bờ biển sẽ có giá ngang ngửa hoặc rẻ hơn năng lượng hóa thạch. Getty Images Một số dạng năng lượng tái tạo giờ đây đã hiệu quả hơn về chi phí. Chẳng hạn như chi phí cần thiết cho việc sản xuất các tấm năng lượng mặt trời ở quy mô nhà máy đã giảm 73% kể từ năm 2010, khiến cho năng lượng mặt trời trở thành nguồn năng lượng rẻ tiền nhất cho nhiều hộ gia đình ở Mỹ Latin, châu Á và châu Phi. Ở Anh, năng lượng gió bờ biển và mặt trời đã cạnh tranh được với khí đốt và cho đến năm 2025 sẽ trở thành nguồn sản xuất điện có giá thành rẻ nhất. Một số người chỉ trích cho rằng những giá thành này là chưa tính chi phí hòa dòng điện tái sinh vào hệ thống điện - nhưng những bằng chứng mới nhất cho thấy chi phí này là 'vừa phải' và có thể xoay sở được đối với lưới điện. 5. Nếu thay đổi chế độ ăn thì tôi có tạo ra sự khác biệt không? Đây cũng là khác biệt rất lớn nữa. Thật ra, sau năng lượng hóa thạch, ngành công nghiệp thực phẩm - nhất là ngành thịt và ngành sữa - là một trong những nhân tố gây ra biến đổi khí hậu nhiều nhất. Nếu dồn gia súc lại thành một quốc gia thì chúng sẽ là quốc gia phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính nhiều thứ ba thế giới, sau Trung Quốc và Mỹ. Getty Images Ngành sản xuất thịt góp phần vào tình trạng ấm lên toàn cầu qua ba con đường. Trước hết, quá trình ợ ở bò khi tiêu hóa thức ăn thải ra rất nhiều khí methane, một khí gây hiệu ứng nhà kính. Thứ hai, chúng ta nuôi chúng bằng những nguồn thực phẩm như lúa mì hay đậu nành vốn khiến cho quá trình trở nên rất không hiệu quả. Và cuối cùng, chúng cũng cần rất nhiều nước, phân bón vốn thải ra nhiều khí gây hiệu ứng nhà kính, và nhiều diện tích đất đai - một số diện tích được lấy từ những khu rừng bị tàn phá, một nguồn phát thải khí carbon khác. Bạn không cần phải ăn chay hay ăn rau củ để tạo ra sự khác biệt: hãy cắt giảm dần dần và trở thành một người ăn uống linh hoạt. Bằng cách giảm phân nửa lượng protein động vật mà bạn tiêu thụ, bạn có thể giảm lượng carbon phát thải từ chế độ ăn uống của bạn đến hơn 40%. Cách làm ở quy mô lớn hơn sẽ như là cấm ăn thịt trong toàn bộ cơ quan, như công ty chia sẻ văn phòng WeWork đã thực hiện trong năm 2018. 6. Thói quen đi máy bay của tôi tai hại như thế nào? Máy bay chạy bằng nhiên liệu hóa thạch, và chúng ta vẫn chưa tìm ra lựa chọn thay thế ở quy mô lớn. Mặc dù một số nỗ lực ban đầu trong việc dùng tấm pin năng lượng mặt trời để bay vòng quanh thế giới đã có thành công, chúng ta vẫn còn mất hàng thập kỷ mới có được các chuyến bay thương mại sử dụng năng lượng mặt trời. Một chuyến bay khứ hồi xuyên Đại Tây Dương bình thường có thể thải ra khoảng 1,6 tấn CO2, theo nghiên cứu của Nicholas - gần bằng lượng phát thải trung bình hàng năm trên đầu người ở Ấn Độ. Điều này cũng làm nổi bật sự bất bình đẳng của biến đổi khí hậu: mặc dù tất cả mọi người đều bị ảnh hưởng, chỉ có một bộ phận nhỏ dân số có thể đi máy bay bay và thậm chí còn ít người hơn có thể bay thường xuyên. Có những nhóm các nhà khoa học và công chúng đã quyết định từ bỏ đi máy bay hay bay ít hơn. Các cuộc gặp ảo, đi nghỉ mát ở những nơi gần và sử dụng tàu hỏa thay vì đi máy bay đều là những cách giảm phát thải khí carbon. 7. Tôi có nên mua sắm khác đi? Rất nên. Đó là bởi vì tất cả những thứ mà chúng ta mua đều thải ra khí carbon, hoặc do cách chúng được sản xuất, hoặc do cách chúng được vận chuyển. Ví dụ, ngành may mặc chiếm khoảng 3% lượng phát thải CO2 do sản xuất trên toàn cầu, chủ yếu là do sử dụng năng lượng để sản xuất quần áo. Tốc độ như vũ bão của biến đổi thời trang càng khiến phát thải tăng lên do quần áo bị bỏ đi chỉ sau thời gian ngắn sử dụng. Vận chuyển quốc tế, bao gồm vận chuyển hàng hải và hàng không, cũng có tác động. Getty Images Hàng hóa vận chuyển từ Chile và Úc đến châu Âu hay ngược lại thường phát thải nhiều hơn hàng hóa sản xuất tại chỗ. Nhưng không phải lúc nào cũng vậy do một số quốc gia trồng trọt trái mùa trong những nhà kính thâm dụng năng lượng - do đó cách tốt nhất là ăn thực phẩm vừa được sản xuất tại chỗ vừa theo mùa vụ. 8. Tôi có nên cân nhắc mình nên có bao nhiêu con hay không có luôn? Nghiên cứu của Nicholas kết luận rằng có ít con hơn là cách tốt nhất để không góp phần làm biến đổi khí hậu, với gần 60 tấn CO2 được giảm hàng năm. Tuy nhiên kết quả này lại gây tranh cãi - và nó dẫn đến những câu hỏi khác. Câu hỏi đầu tiên là liệu bạn có phải chịu trách nhiệm về phát thải của con cái bạn. Câu hỏi nữa là những đứa trẻ đó được sinh ra ở đâu. Nếu phải chịu trách nhiệm về phát thải của con cái bạn, thì bố mẹ bạn có chịu trách nhiệm về phát thải của bạn hay không? Còn nếu bạn không chịu trách nhiệm thì chúng ta sẽ suy nghĩ thế nào về về việc càng có nhiều người thì phát thải càng nhiều? Chúng ta cũng thể đặt câu hỏi liệu có con cái có phải là quyền con người không thể chối cãi hay không? Và chúng ta có thể hỏi liệu việc sinh con có nhất thiết có phải là điều xấu trong vấn đề giải quyết biến đổi khí hậu hay không: các thách thức mà chúng ta đang phải đối diện có nghĩa là chúng ta cần thêm nhiều người trong các thế hệ tương lai để giúp giải quyết vấn đề chứ không phải ít hơn. Đó là những câu hỏi khó mang tính triết học - và chúng tôi sẽ không tìm cách trả lời trong khuôn khổ bài viết này. Getty Images Điều chúng ta biết là không có hai người nào xả ra cùng một lượng khí thải như nhau. Mặc dù trung bình mỗi người thải ra khoảng 5 tấn CO2 mỗi năm, mỗi quốc gia có hoàn cảnh rất khác nhau: các nước phát triển như Mỹ và Hàn Quốc có mức phát thải trung bình (16.5 tấn và 11,5 tấn mỗi người ở hai nước này) cao hơn các nước đang phát triển như Pakistan và Philippines (khoảng 1 tấn mỗi người). Ngay cả trong phạm vi một quốc gia thì những người giàu cũng có lượng phát thải nhiều hơn những người nghèo vốn ít có khả năng tiếp cận hàng hóa và dịch vụ hơn. Do đó, nếu bạn xem xét câu hỏi này thì bạn cần phải nhớ rằng đó không phải là vấn đề bạn có bao nhiêu con cái mà là bạn đang sống ở nước nào. 9. Nhưng nếu chỉ có mình tôi hành động, chẳng hạn như ăn bớt thịt đi, hoặc ít sử dụng máy bay hơn, thì có thể thay đổi được bao nhiêu? Thật ra, không chỉ có mình bạn. Các nhà khoa học xã hội đã nhận thấy rằng khi một người có quyết định theo hướng bền vững thì những người khác cũng sẽ làm theo. Có một số ví dụ sau đây: Khách hàng tại một quán ăn ở Mỹ nếu được cho biết rằng 30% người Mỹ đã bắt đầu ăn ít thịt hơn thì sẽ nhiều khả năng gấp đôi là họ sẽ gọi một bữa ăn không có thịt. Một khảo sát trực tuyến cho thấy trong số những người nói rằng họ có quen ai đó đã từ bỏ đi máy bay vì biến đổi khí hậu, phân nửa nói rằng chính vì vậy mà họ cũng đi máy bay ít hơn. Ở California, các hộ gia đình nhiều khả năng sẽ lắp các tấm pin mặt trời ở những khu vực đã có người lắp pin mặt trời. Những người chuyên vận động người khác lắp đặt các tấm pin mặt trời sẽ đạt tỷ lệ thành công cao hơn tới 62% nếu như họ cũng lắp đặt các sản phẩm đó tại ngôi nhà của mình Các nhà khoa học xã hội tin rằng đây là do chúng ta luôn luôn đánh giá những người xung quanh ta đang làm gì và chúng ta sẽ điều chỉnh suy nghĩ và hành động một cách tương ứng. Khi mọi người nhìn thấy láng giềng của họ có hành động bảo vệ môi trường như tiết kiệm năng lượng, họ sẽ rút ra rằng những người như họ cũng coi trọng tính bền vững và do đó họ cảm thấy có nghĩa vụ phải hành động. 10. Sẽ ra sao nếu tôi không thể không đi máy bay hay giảm đi xe lại Nếu bạn đơn giản là không thể thực hiện những thay đổi cần thiết này thì hãy xem xét cách cân bằng lại sự phát thải của mình với một dự án xanh đáng tin cậy - một công cụ khác trong hộp công cụ của bạn để bù đắp cho chuyến bay hay chuyến xe mà bạn không thể không đi. Công ước Khí hậu Liên Hiệp Quốc có lưu trữ hồ sơ của hàng chục dự án trên khắp thế giới mà bạn có thể đóng góp. Cho dù bạn là một nhà nông trồng cà phê tại Colombia hay là một chủ sở hữu nhà tại California, tình trạng thay đổi khí hậu đều có tác động đến cuộc đời bạn. Nhưng điều ngược lại cũng là điều chính xác: những hành động của bạn sẽ có ảnh hưởng tới Trái Đất trong những thập niên tới - giúp làm nó tốt đẹp lên, hoặc khiến nó trở nên xấu đi. https://www.bbc.com/vietnamese/vert-fut-46674908 Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.  

Họa sĩ Daniel Winn (trái) phát biểu tại buổi lễ trước khi ông được phong Hiệp sĩ. Phía sau là tác phẩm nghệ thuật vẽ gia đình Hoàng Gia Đức Waldemar Schaumburg-Lippe mà ông mất hơn 3 tháng để tạo nên. (Hình: Công Thành/ Người Việt) BEVERLY HILLS, California (NV) – Có những người học và theo đuổi các ngành kĩ sư, bác sĩ vì đó là niềm đam mê của họ. Nhưng cũng có những người chọn ngành học vì muốn làm vui lòng ba mẹ, gia đình hoặc vì muốn có được thu nhập cao, ổn định. Daniel Winn là người nằm trong số này, cho đến khi ông đưa ra một quyết định mang tính bước ngoặt cho đời mình, thay đổi hoàn toàn hướng đi mà ba mẹ, gia đình đã dự định từ trước cho ông. Đó là quyết định bỏ bằng bác sĩ để theo đuổi đam mê trở thành một họa sĩ. Tối Thứ Bảy, 22 Tháng Mười Hai, 2018 là một buổi tối đặc biệt đối với người hoạ sĩ gốc Việt Daniel Winn: Ông được gia đình Hoàng Gia của Hoàng Tử Đức Waldemar Schaumburg-Lippe phong Hiệp Sĩ trong một buổi lễ tổ chức tại Winn Slavin Fine Art, Beverly Hills, California. Đây là lần tiên một họa sĩ gốc Việt có vinh dự này. Ông Daniel được gia đình Hoàng Gia Đức Waldemar Schaumburg-Lippe phong Hiệp Sĩ vì những đóng góp cho nghệ thuật và những nỗ lực trong lĩnh vực y tế và từ thiện. Tại buổi lễ, ông Daniel Winn nói với phóng viên Người Việt: “Tôi cảm thấy rất may mắn và hạnh phúc khi được gia đình Hoàng Gia Đức phong Hiệp Sĩ vì điều này rất hiếm khi xảy ra.” Hoàng tử Waldemar Schaumburg-Lippe là một trong những hoàng tử có dòng máu hoàng tộc được xếp hạng cao ở châu Âu. Thống kê vào năm 2015, họ hàng thân thích của gia đình hoàng gia này trị vì tại 25 quốc gia và 14 lãnh thổ hải ngoại trên toàn thế giới. Hoàng gia Schaumburg-Lippe chủ yếu sống ở Đức hoặc Monte Carlo, Monaco và được biết đến là ân nhân, nhà từ thiện cho nhiều tổ chức từ thiện qua nhiều thế hệ, theo thông tin từ trang mạng Wikipedia. Từ phải qua trái: Hoạ sĩ Daniel Winn, Công chúa Antonia Schaumburg-Lippe, Hoàng tử Waldemar Schaumburg-Lippe, Hoàng tử Mario-Max Schaumburg-Lippe, Dược sĩ Linh Bùi và Bác sĩ Michael Đào. (Hình: Công Thành/ Người Việt) Họa sĩ Daniel Winn đến Mỹ năm 9 tuổi. Vì niềm đam mê hội họa và điêu khắc nên từ lúc còn là sinh viên ông đã nhận làm các công việc bán thời gian tại các cửa hàng bán đồ hội họa, đóng khung tranh ảnh để kiếm tiền mua bút vẽ, màu và các đồ dùng để vẽ khác. Sau khi tốt nghiệp trường Đại Học University of California, Irvine’s School of Medicine vào năm 1992, Daniel đã có một quyết định mang tính bước ngoặt của đời mình, đó là thay vì đi làm công việc phù hợp với tấm bằng bác sĩ, ông lại quyết định đi ngược với mong muốn của gia đình để mở một cửa hàng đóng khung tranh ảnh nhỏ vào năm 1993. Ông Daniel làm việc ở đó nhiều giờ mỗi ngày và bảy ngày một tuần. May mắn, chỉ trong vòng vài năm nhiều hợp đồng sinh lợi đã đến với ông. Hoạ sĩ Daniel Winn được gia đình Hoàng Gia Đức phong Hiệp Sĩ. (Hình: Công Thành/ Người Việt) Nhờ bước chạy đà thuận lợi đó, ông Daniel tiếp tục mở thêm các phòng tranh cao cấp ở Newport Beach và Laguna Beach. Sau đó, ông sáng lập Masterpiece Publishing, Inc vào năm 1997 để giúp các họa sĩ, nhà điêu khắc khác bán các tác phẩm nghệ thuật của họ. Công ty ông đã đưa các tác phẩm đi triển lãm và bán tại nhiều nơi như New York, Los Angeles, Toronto, Montreal, Hong Kong… Năm 2014, ông Daniel được nhận giải California Senate Resolution từ Dân Biểu Liên Bang Lou Correa. Năm 2017, ông sáng lập Winn Slavin Fine Art ở Beverly Hills, California. Có mặt tại Winn Slavin Fine Art cùng với ba mẹ của mình để chứng kiến ông Daniel Winn được phong Hiệp Sĩ, anh Kirk Sorensen, một khách hàng mua tranh, cho biết những bức tranh do ông Daniel Winn sáng tạo có giá từ $15,000 đến vài trăm ngàn. Gia đình anh có mua một bức có tên gọi là “Clarity” với giá $25,000. Vợ chồng nữ diễn viên Loni Anderson và Bob Flick đến chung vui với hoạ sĩ Daniel Winn. (Hình: Công Thành/ Người Việt) Tại buổi lễ, ông Daniel cũng công bố tác phẩm nghệ thuật vẽ gia đình Hoàng Tử Đức bao gồm Hoàng Tử Waldemar Schaumburg-Lippe, phu nhân Antonia Schaumburg-Lippe và con trai ông, Hoàng Tử Mario-Max Schaumburg-Lippe. Hoàng Tử Mario-Max Schaumburg-Lippe nói với phóng viên Người Việt: “Daniel Winn là một người bạn tuyệt vời và cũng là một họa sĩ yêu thích của gia đình tôi. Tôi yêu gia đình mình và luôn muốn có một bức tranh gia đình thật đẹp. Bức tranh đặc biệt này được vẽ bởi một họa sĩ cũng rất đặt biệt. Tôi yêu bức tranh này.” Diễn viên kỳ cựu Hollywood Hank Garrett đến chia vui với hoạ sĩ Daniel Winn. (Hình: Công Thành/ Người Việt) Một số diễn viên kỳ cựu của Hollywood cũng có mặt để chia vui với ông Daniel Winn như vợ chồng nữ diễn viên Loni Anderson và Bob Flick, hay diễn viên Hank Garrett. Ông Hank Garrett, người nổi tiếng với vai diễn hitman trong bộ phim ‘Three Days of the Condor’, đem về cho ông giải thưởng New York Film Critics’ Award, cười nói: “Nhìn những bức vẽ tuyệt đẹp đang được triển lãm ở đây, tôi muốn Daniel Winn sẽ vẽ một bức tranh chân dung cho vợ tôi.” Các tác phẩm của hoạ sĩ Daniel Winn được giới yêu thích hội hoạ ưa chuộng có lẽ vì chúng có thể chạm đến tận đáy tâm hồn và cảm xúc của họ. Ông Daniel chia sẻ, một lần phó giám đốc của Wells Fargo Bank mua một bức vẽ có tên là “Knowledge Creation” của ông. Bà đã khóc khi nhìn thấy bức vẽ và nói với ông Daniel là tác phẩm đó khiến bà xúc động mạnh. Bà cảm nhận được năng lượng, tinh thần và ý nghĩa toát ra từ bức tranh. Tác phẩm “Knowledge Creation” của hoạ sĩ Daniel Winn. (Hình: ông Daniel Winn cung cấp) Ông Han, cư dân Cupertino, cựu sinh viên trường Stanford University, hiện đang làm việc ở Silicon Valley, từ Bắc California xuống để chúc mừng người bạn Daniel Winn, nói: “Điều tôi thích nhất là các tác phẩm nghệ thuật do Daniel sáng tạo thể hiện con người thật của chúng ta. Daniel là một hoạ sĩ có sức sáng tạo dường như không giới hạn và một trái tim từ thiện lớn. Bạn sẽ rất ngạc nhiên nếu biết được những việc làm giúp đỡ người khác của Daniel. Ông ấy sẵn sàng cho đi nhiều hơn là nhận lại. Đó là lý do vì sao tôi luôn ủng hộ ông ấy.” Với những gì đã đạt được sau hơn 25 năm theo đuổi đam mê hội hoạ, có lẽ ông Daniel cũng làm cho song thân của mình rất tự hào dù rằng họ đã không còn trên thế gian để chứng kiến những thành công của ông. Theo lời ông Daniel, chính ba mẹ là những người đã hiểu, yêu thương và ủng hộ cho ông rất nhiều ngay cả khi ông quyết định làm trái ý họ để theo đuổi niềm đam thật sự của đời mình. (Công Thành) — Liên lạc tác giả: nguyencongthanh@nguoi-viet.com  

Nhìn cảnh hàng trăm ngàn người đa số còn trẻ “đi bão” một cách điên cuồng, bịnh hoạn, lố lăng sau khi đội tuyển Việt Nam thắng một trận chung kết trong một giải khu vực nhiều người không khỏi nản lòng, buồn bực, lớn tiếng chê bai, trách móc, khinh bỉ và ngay cả xỉ vả họ. Giải AFF Suzuki Cup chỉ là một giải vùng Đông Nam Á, khác với giải vô địch Á Châu với các nước có đẳng cấp thế giới như Nam Hàn, Nhật Bản tham dự. Đừng quên, gần 60 năm trước, Việt Nam Cộng Hòa đã là nước bóng đá mạnh tại Á Châu. Tại các SEA Games từ 1959 đến 1973, Việt Nam Cộng Hòa đoạt cả thảy 7 huy chương trong đó có huy chương vàng năm 1959. Trong vòng loại Thế Vận Hội Mexico 1968 Việt Nam Cộng Hòa đá bại Philippines với tỉ số lạnh lùng 10-0 hay từng đá bại Mã Lai với tỉ số khuất phục 6-1 tại Á Vận Hội Tokyo 1958. Nếu không có cơn bão độc tài toàn trị CS đang quét ngang qua ánh sáng văn minh dân chủ đã giúp cho những hàng cây kinh tế, chậu hoa chính trị, dòng suối văn hóa, khóm trúc thể thao trong khu vườn Việt Nam trở nên xinh đẹp và tươi tốt biết bao nhiêu! Mấy ngày nay, tràn ngập trên các trang mạng và diễn đàn là những câu thống trách “Phải chi họ cũng xuống đường khi Trung Cộng xâm chiếm Biển Đông!”, “Phải chi họ cũng xuống đường khi Formosa thải chất độc hủy diệt môi trường Việt Nam!”, “Phải chi họ cũng xuống đường khi luật an ninh mạng được thông qua!”, “Phải chi họ cũng xuống đường phản đối khi luật đặc khu được soạn thảo!” Rất nhiều “phải chi” liên quan đến tham nhũng, ung thư, nghèo nàn, lạc hậu khác. Nhưng những người kêu than hay thống trách quên một điều những “phải chi” đó hoàn toàn không có trong đầu đám đông “đi bão” cuồng loạn và mê tín điên khùng kia. Trong đầu đám đông là những ham muốn, dục vọng, đam mê thấp hèn được đảng CS thuần hóa qua thói quen lập đi lập lại. Thái Lan năm lần đoạt giải AFF Suzuki Cup này nhưng chắc không thể tìm ra một hình ảnh nào đáng khinh bỉ và ghê tởm như những cảnh lên đồng, trần truồng tại Việt Nam. Thích coi đá banh là một điều riêng tư và tự nhiên nhưng khi thể hiện ra ngoài xã hội, các hành vi của một người không còn riêng tư nữa mà được quy định bởi xã hội. Chế độ CS tồn tại trong một xã hội băng hoại, tha hóa, mất nhân phẩm. Cần đánh thức họ chăng? Không cần. Trong lịch sử, cách mạng dân chủ chưa bao giờ được phát động từ những đám đông tương tự như đám đông “đi bão” tại Việt Nam. Nếu đám đông kia không “đi bão” vì thắng một trận banh họ cũng vùi đầu vào quán nhậu, cờ bạc, rượu chè, hút xách chứ chắn chắn không đứng lên để chống Formosa hay luật an ninh mạng. Những người xỉ vả họ, nếu không khéo, lại cũng rơi vào chiếc bẫy do đảng CS bày ra. Bộ máy tuyên truyền CS hướng mọi khen chê vào chung một quỹ đạo tư tưởng để dễ bề kiểm soát và điều chỉnh. Đừng quên, giới cầm quyền CS cũng khuyến khích phê bình các hiện tượng xã hội miễn là không đụng tới bản chất. Tuy nhiên, phê bình hiện tượng mà không phân tích tới bản chất của nó chẳng khác gì giúp cho chế độ cách sửa sai để rồi cai trị tiếp. Năm 1978, Đặng Tiểu Bình khi vừa lên nắm quyền đã cho phát động một chiến dịch chưa từng có gọi là “Bức tường dân chủ”. Nhiều giới khác nhau tại Trung Cộng đã đến để thể hiện nguyện vọng, phê bình, than trách trên bức tường. Nhà vận động dân chủ Wei Jingsheng vào ngày 5 tháng 12 năm 1978 đã dán lên bức tường lời kêu gọi “Hiện đại hóa thứ năm” tức dân chủ hóa Trung Quốc. Sau khi nghe đủ, Đặng ra lịnh dẹp bỏ “bức tường dân chủ”, điều chỉnh các chính sách một cách thích nghi và cai trị tới ngày nay. Ai sẽ khơi mào cách mạng dân chủ? Lịch sử lần nữa cho thấy, cách mạng dân chủ thường được khơi mào từ một số ít những người ý thức và nhận ra được hướng đi của dân tộc và thời đại. Hôm đó là ngày 3 tháng 6, 1988. Một nhóm 35 người dân Lithuania họp nhau để bàn chuyện giành độc lập Lithuania khỏi khối CS Liên Sô. Họ gồm nhiều thành phần khác nhau như ca sĩ nhạc Rock Algirdas Kauspedas, diễn viên sân khấu Regimantas Adomaitis v.v.. Họ thành lập phong trào có tên là Sajudis (phong trào cải cách) và bầu Vytautas Landsbergis, một giáo sư âm nhạc không CS, làm lãnh đạo. Từ con số 35 người đó, chỉ trong vòng hai năm, phong trào đã thu thút sự tham gia của hàng trăm ngàn người và cuộc vận động độc lập cho Lithuania đã dẫn tới thành công. Lithuania tuyên bố độc lập khỏi Liên Sô ngày 3 tháng 11, 1990. Cách mạng dân chủ Mông Cổ 1990 Hôm đó là ngày 10 tháng 12 năm 1989, một nhóm thanh niên Mông Cổ chỉ vỏn vẹn 13 người tổ chức một cuộc tuyệt thực đòi thực thi dân chủ. Ngày nay lịch sử Mông Cổ gọi họ một cách kính trọng là “13 nhà dân chủ Mông Cổ đầu tiên” nhưng dĩ nhiên trong năm 1989, bộ máy tuyên truyền CS Mông Cổ gọi họ là “mười ba tên phản động”. Nhờ 13 người đó mà Mông Cổ, một quốc gia hiếm hoi được nghe nhắc đến hai chữ tự do hay dân chủ đã trở thành một nước dân chủ. Việt Nam cũng thế. Cách mạng dân chủ không khơi mào từ đám đông “đi bão” mà từ những người yêu nước dấn thân. Họ là Lê Đình Lượng (20 năm tù), Trần Huỳnh Duy Thức (16 năm tù), Đào Quang Thực (14 năm tù), Hoàng Đức Bình (14 năm tù), Nguyễn Trung Trực (12 năm tù), Lưu Văn Vịnh (15 năm tù), Nguyễn Quốc Hoàn (13 năm tù), Trần Thị Nga (9 năm tù), Nguyễn Hoàng Quốc Hùng (9 năm tù), Nguyễn Trung Tôn (12 năm tù), Trương Minh Đức (12 năm tù), Nguyễn Bắc Truyển (9 năm tù), Phạm Văn Trội (7 năm tù), Trần Anh Kim (14 năm tù) và trên 200 người khác với những bản án nặng nề tương tự. Đừng lãng quên mà hãy bằng mọi cách tập trung yểm trợ những người yêu nước dấn thân. Bởi vì, giống như tại Nga, Tiệp, Lithuania, Mông Cổ v.v..trước đây, chính những “cầu thủ” nêu trên một ngày không xa sẽ là những người ghi bàn thắng cuối cùng và quyết định trong trận banh dân chủ tại Việt Nam. Trần Trung Đạo  

Buổi sáng Sài Gòn sau ‘siêu bão’ bóng đá mừng đội tuyển bóng đá Việt Nam đoạt chức vô địch Đông Nam Á lần thứ 2, đường phố vắng lặng và đầy rác. Ở sân tập thể dục Phú Thọ, quận 11, người đàn ông trung niên nói. “Tôi thông cảm với tụi nhỏ đi bão nhưng vẫn thấy sợ. Ăn mừng đá banh mà như lên cơn thần kinh, bất bình thường quá.” “Đi bão” là từ người dân Việt Nam dùng gần đây để chỉ hiện tượng hàng trăm ngàn người ở các thành phố, đặc biệt là Sài Gòn hay Hà Nội, đổ ra đường ăn mừng bằng nhiều cách, bất chấp luật lệ giao thông. Chỉ riêng môn thể thao bóng đá mới có chuyện người hâm mộ đổ ra đường đi bão, và cấp độ bão tùy vào ý nghĩa của từng giải đấu, vòng đấu, nhưng kỳ cục thay khi vô mùa tranh cúp ‘ao làng’ bóng đá Đông Nam Á thì khỏi cần dự báo cũng biết có bão nhỏ, bão lớn hoặc siêu bão. Chế độ Hà Nội mặc nhiên cho phép các cơn bão bóng đá càn quét các đô thị lớn, tỉnh lẻ và cả vùng quê, hay nói cách khác là chế độ cài cắm động lực cho các cơn bão bóng đá nổ ra để đám đông, nhất là giới trẻ ‘xả xú bắp’ để quên đi các vấn nạn xã hội, kinh tế, chính trị và vận mệnh quốc gia dân tộc ngày một bếp bênh tồi tệ. Một bà mẹ trẻ đơn thân đến từ vùng quê miền Tây, bất chấp chuyện an toàn bà rất thích thú khi đưa đứa con trai mới ba tuổi của mình “đi bão.” Bà cho biết. “Cắm đầu làm hoài cũng vậy hà, thấy người ta bão mình cũng bão luôn chớ có biết coi bóng đá đâu.” Trong số cả triệu người “đi bão” đêm mừng Việt Nam vô địch cúp Đông Nam Á hôm 15 Tháng Mười Hai 2018, thì ý nghĩa và tinh thần thể thao chỉ là bèo bọt, cái chính mà đám đông biết coi đá banh được thỏa mãn cơn khát chiến thắng, vô địch, nhưng số đông lớn hơn có cơ hội được biểu lộ niềm vui tập thể, thứ niềm vui duy nhất chế độ độc tài không cấm đoán bắt bớ. Không cần phải lên mặt đặt đánh giá đám đông được cho phép vui mừng tập thể đó đáng thương hại hay đáng khinh thường. Vấn đề là gần nửa thế kỷ với mấy thế hệ sinh ra dưới ách độc tài, thì đám đông hoặc là biểu lộ vui mừng tập thể theo áp chế tuyên truyền chính trị của chế độ, hoặc tùy tiện vui mừng tập thể, tùy tiện “đi bão” mừng thắng trận đá banh, đó là tất cả quyền con người mà hơn 90 triệu công dân Việt Nam được chế độ cho phép có. Đâu phải các công dân thích môn bóng đá và ủng hộ đội tuyển Việt Nam không biết đoạt chức vô địch ở vùng trũng bóng đá thế giới chẳng đáng giá gì. Sau trận chung kết với Malaysia, một người hâm mộ bóng đá bày tỏ: “Giá mà được đá trận chung kết với Thái, thắng cái nước đè đầu mình mới sướng!” Cái thời dư luận các thế hệ trước lấy Nhật Bản, Đại Hàn làm chuẩn về thể thao, văn hóa… để phấn đấu bằng hoặc vượt qua đã rơi vào tuyệt vọng lâu rồi. Ở các giải tranh cúp bóng đá khu vực trước trước đây, dân mê bóng đá Việt Nam coi chuyện quật ngã được đội tuyển Thái Lan là xứng tầm để nổi “siêu bão,” nhưng ngày nay được thắng Cambodia, Lào hay Philippines cũng đủ: “Tự hào quá Việt Nam ơi!” Như vậy cơn “siêu bão” lớn nhất trong lịch sử bóng đá Việt Nam đêm 15 Tháng 12, mừng đội tuyển Việt Nam vô địch còn cho thấy sự biểu lộ niềm vui tập thể xuống hạng thấp hơn, và có thể đưa ra nhận xét không hề quá đáng, người hâm mộ bóng đá hay chỉ là người ăn theo niềm vui bóng đá, mượn chiến thắng bóng đá mà họ biết chỉ là chiến thắng hạng bét, nhất thời làm điểm tựa để lừa dối sự mặc cảm tự ti đang chế ngự trong từng cá nhân và cả đám đông. Lịch sử ở Liên Xô và các nước cộng sản Đông Âu trước đây, cho thấy cách họ biến thành tựu thể thao thành nội dung tuyên truyền kích động và cả ru ngủ công dân như thế nào. Các cơn bão người ăn mừng chiến thắng bóng đá ở mọi cấp độ tràn xuống đường khắp Việt Nam hôm qua và sắp tới, hoàn toàn khác với việc thể hiện niềm vui tập thể ăn mừng chiến thắng thề thao ở các nước văn minh. Như vậy các cơn bão bóng đá ở Việt Nam dưới chế độ độc tài hiện hành, với các khẩu hiệu tự phát đi kèm với màu cờ sắc áo đỏ chói như “Việt Nam Vô Địch” hay “Tự Hào Quá Việt Nam Ơi” ngày càng cho thấy không phải là biểu hiện cảm xúc hướng về về sự thành công của giá trị cộng đồng, mà chỉ là một trạng thái chân không tập thể cứ cố níu kéo chộp bắt bất cứ thứ gì có thể có để khỏi bị nhận chìm vào vũng lầy hèn nhược, thua kém. Trần Tiến Dũng Nguồn: Người Việt

Đội tuyển BĐVN cách đây 10 năm (2008) và nay (2018) mới giành được 2 lần Cup vô địch của một giải đấu gồm 10 đội tuyển quốc gia thuộc “vùng trũng” nhất của bóng đá thế giới. Vậy sao người Việt lại ăn mừng những chiến thắng này đến mức phải gọi là “cuồng loạn”!? Đặc biệt là chiến thắng, được huy chương Bạc của đội tuyển U23 tại giải U23 Châu Á hồi tháng 1/2018, toàn dân đổ ra đường, Quốc Hội, Chính Phủ, chính quyền các địa phương tổ chức đón các cầu thủ cứ như những người anh hùng chinh phục Sao Hỏa trở về! Trong khi đội U23 Uzbekixtan vô địch thì trở về trong không khí rất bình thường. Mấy trận đội tuyển VN thắng ở giải Vô địch châu Á và được xếp thứ 4; rồi những trận Bán kết giải AFF Cup 2018, đội tuyến BĐVN thắng Philippines, Mã Lai, cũng hàng triệu người “đi bão”, hỗn loạn giao thông, gây ra cái chết cho mấy chục người, hàng trăm người thương tích, một cách vô nghĩa và rác rưởi đầy phố phường... Người ta chở cả nhà trên xe máy, cả trẻ nhỏ, cụ già, phóng như điên; người ta phất cờ, thổi kèn, đánh trống, gõ nồi xoong...; người ta hò hét đến thất thanh, cháy cổ “Việt Nam vô địch”! “Việt Nam vô địch, đéo cần nói nhiều”!... Ở các làng quê hang cùng, ngõ hẻm đến nhiều người Việt Nam ở nước ngoài cũng “tụ tập đông người”, hò hét, nhảy múa, reo mừng chiến thắng... Vì sao người Việt lại “máu” bóng đá đến vậy nhỉ? Mình đã có ý kiến rằng, nên đổi tên nước thành “CỘNG HÒA BÓNG ĐÁ VIỆT NAM” sẽ thấy “Thế nước đang lên”; sẽ có “Đại đoàn kết toàn dân tộc”; sẽ “Phát huy được tiềm năng, thế mạnh và mọi nguồn lực cho phát triển”; sẽ “Hòa quyện lòng yêu nước với tình yêu bóng đá” để dân ta “sẵn sàng hy sinh để bảo vệ màu cờ sắc áo của Tổ quốc”; sẽ có tinh thần chống ngoại xâm “Quyết tử cho Tổ quốc bóng đá quyết sinh”!... Và có lý do để gào thét “Tự hào Việt Nam hỡi, Tự hào Việt Nam ơi”, một cách không dối lòng... Vì sao nhỉ?. 1. Có phải vì người Việt YÊU BÓNG ĐÁ? Hình như không phải! Nếu yêu bóng đá thực lòng, thì những trận đấu của các CLB đã kín sân, chứ không lèo tèo khán giả ở nhiều trận đấu; nếu yêu bóng đá, đã có nhiều người dân mua cổ phiếu của các CLB bóng đá và gắn bó với đội bóng cả lúc thành công lẫn khi sa sút, khó khăn... Nếu yêu bóng đá, người ta sẽ hứng thú thưởng thức vẻ đẹp của bóng đá; sẽ chú ý đến việc phân tích chuyên môn của các trận đấu; sẽ quan tâm đến tài năng, nghệ thuật, phẩm chất của mỗi cầu thủ... Và như thế lý trí sẽ cân bằng với cảm xúc, không có chuyện phát cuồng rồ dại khi đội nhà thắng và khùng điên khi đội nhà thua... 2. Vì “MÁU THÀNH TÍCH? “Thi đua lập thành tích”, “Đón danh hiệu...”, “Đón Huân chương”, “Mừng chiến thắng” ...đã ăn vào máu người Việt Nam rồi! Từ 1946, Cụ Hồ phát động “thi đua tăng gia sản xuất và giết giặc lập công”; “Thi đua là yêu nước, yêu nước phải thi đua”! Nhờ nghệ thuật tài tình đó, mà chính phủ chỉ có “hai bàn tay trắng” đã làm nên bao kỳ tích trong kháng chiến chống Pháp và những năm sau hòa bình 1954 ở miền Bắc. Chẳng có gì ngoài những lời động viên, mấy tờ Giấy khen, mấy cái Huy hiệu mà huy động được bao nhiêu nhiệt huyết của người dân quên mình vì “thành tích”! Giai đoạn ấy, làm được như vậy là là kỳ tài! Nhưng “bài học thi đua” áp dụng vào phong trào Hợp tác xã nông nghiệp, rồi “người người thi đua, nhà nhà thi đua, ngành ngành thi đua”... suốt 60 – 70 năm qua đã làm hỏng tất cả! Tất cả đều thành giả dối ở mức độ nào đó! Tất cả không quan tâm đến chất lương và quá trình làm ra sản phẩm, mà chỉ chạy theo thành tích hão huyền, dối trá, được tô vẽ hào nhoáng. Từ đứa trẻ mẫu giáo đã cố ép mình theo cô để được “Phiếu bé ngoan”; học sinh lên lớp 100%, thi THPT đỗ 98% đến 100%, một lớp có 100% HS tiên tiến, trong đó 80% tiên tiến xuất sắc... Rồi GDP tăng trưởng nhất nhì thế giới; rồi xuất khẩu hàng đầu; vốn FDI đổ vào VN nhất khu vực; Rồi “Sài Gòn như Singapore”, “Hà Nội như Paris”, tỉnh nào cũng là “Đầu tàu”, là “Trung tâm ... của thế giới”; rồi những “Quả đấm thép”, rồi dấy lên phong trào” Khởi nghiệp, sáng tạo”, “Đi đầu trong cách mạng 4.0”... nghe dậm dật cả người! Nhưng tỉnh ra thì thấy đất nước tan hoang “rừng vàng, biển bạc”; môi trường sống bị hủy hoại; dân ta gánh một núi nợ chất chồng; nhìn vào đâu so sánh với các nước trong khu vực cũng thua kém, cũng tụt hậu ngày càng xa. Chả có “thành tích” gì là thật, là để ăn mừng xứng đáng, là để tự hào đúng nghĩa...Buồn bực quá! Tủi hổ quá!... Ôi đây rồi: Đội BĐVN chiến thắng! Đó là sự thật! Thật 100%, có trọng tài quốc tế công nhận! Truyền hình công khai, khắp các nước khu vực! Vậy là bao nhiêu tủi hổ dồn nén bùng lên, “vỡ òa”, giải tỏa bao ẩn ức, bùng cháy bao khát khao, hy vọng, không sao kìm nén nổi nữa! Người ta gào to lên “Việt Nam vô địch”, “Việt Nam chiến thắng”, “Tự hào Việt Nam”... tự đáy lòng, trào dâng cảm xúc thật, nước mắt tràn mi; không phải ngượng ngùng, xấu hổ... Bao nhiêu năm khao khát mới có một THÀNH TÍCH THẬT để tự hào! Nỗi niềm là thế. 3. Vì “MÁU LỄ HỘI”? Người Việt vốn có truyền thống sinh hoạt cộng đồng quần tụ đông vui. “Ăn no rồi lại nằm khèo; hễ thấy trống chèo, vác bụng đi xem”. Thấy ở đâu ồn ào, “có đám” là phải chạy đến hòa vào đám đông. Đám ma, đám cưới, đám rước... đám gì cũng đông. “Theo thống kê của Bộ VH- TT- DL, hiện cả nước có 7.966 lễ hội. Tính ra, trung bình mỗi ngày diễn ra khoảng 22 lễ hội. Tức là bình quân mỗi giờ, ở Việt Nam lại có một lễ hội được tổ chức” (https://laodong.vn/…/infographic-nhung-con-so-khung-ve-le-h…). Lễ hội là phải càng đông vui, càng chen vai thích cánh, “mông chạm mông, vú cọ vú”, càng thích; là phải cờ phướn rợp trời, loa loa vang điếc óc, chiêng trống inh tai, hò reo ầm ĩ... mới thỏa lòng! Vậy là “Lễ hội mừng chiến công bóng đá” đáp ứng được “máu lễ hội” của người Việt. 4. Vì “ĐƯỢC XẢ STRESS”. Cuộc sống “phóng thể” lao theo bao nhiêu cám dỗ, gặp bao nhiêu thất bại, căng thẳng, lo hãi... khiến nhiều người tâm trạng bất an. “Theo thống kê của Bộ Y tế vào năm 2017, tại Việt Nam, có khoảng 15% dân số mắc các rối loạn tâm thần phổ biến liên quan tới stress, 3 triệu người bị rối loạn tâm thần nặng. Còn thông báo tại Viện Sức khỏe tâm Thần cho thấy có 30% dân số Việt Nam mắc các bệnh rối loạn tâm thần, trong đó tỷ lệ trầm cảm chiếm 25%. (https://baomoi.com/bao-dong-gia-tang-benh-ly-ve-…/c/27714755..). Với tình trạng tâm thần như vậy, khi được tự do xả tress, người ta sẽ trở nên hưng cảm thái quá, khó kiểm soát nổi hành vi... Người ta thấy nhiều người nhảy nhót trên nóc ô tô đang chạy; có cô gái cởi phăng hết quần áo; nhiều chàng trai phóng xe máy đến rợn người; những đám đông uống bia rượu xả láng; nhiều đoàn người phất cờ, trống chiêng, hò hét “đi bão” gần hết đêm, chẳng biết là mình đi đâu, để làm gì! 5. Vì “ĐƯỢC CHÍNH TRỊ HÓA”? Ở Việt Nam, biểu tình chống Trung cộng chiếm biển đảo, giết hại ngư dân; biểu tình phản đối Formosa hủy diệt môi trường; biểu tình lên án chặt phá cây xanh; biểu tình chống cưỡng chế phá nhà, cướp đất... Tất cả những hành vi chính đáng của người dân như trên, nhưng gây lo hãi cho chính quyền, đều bị đàn áp dã man. “Cấm tụ tập đông người”! “Đi biểu tình là do các thế lực thù địch xúi giục, thuê tiền”! “Là bị kẻ địch lợi dụng lòng yêu nước”; “là chống phá chế độ”; “Là âm mưu lật đổ chính quyền nhân dân”!...Thậm chí chính quyền còn nuôi một đội quân chuyên đi canh cổng, ngăn chặn không cho nhiều người dân ra khỏi nhà, sợ đi biểu tình. Xã hội căng thẳng, bức bối... Thế mà ăn mừng chiến thắng của bóng đá thì tha hồ tụ tập đông người, hàng triệu người xuống đường biểu tình hô “Việt Nam vô địch”, càng làm các quan chức chế độ khoái chí. Và chính họ mới lợi dụng sự cuồng dại vì bóng đá của người dân để “Tôn vinh lòng yêu nước, tự hào dân tộc”, mới hò hét “Thế nước đang lên”; mới bắt các cầu thủ đến “Chào Thủ tướng”, “Chào Chủ tịch Quốc hội”... để các vị được PR không mất tiền. Bóng đá đang bị Chính trị hóa: Đi biểu tình cổ vũ bóng đá là “yêu nước”; đi biểu tình chống xâm lược, tham nhũng là “phản động”! Vậy là tình yêu bóng đá bị lợi dụng, nống lên thành “yêu nước”, “tự hào dân tộc” để khỏa lấp đi bao nhiêu nỗi xấu hổ, tủi nhục, đắng cay của đất nước này. Nhưng có một niềm an ủi và hy vọng: Sự “cuồng vọng bóng đá”, cho thấy dân ta vẫn có một sức sống tiềm ẩn, sẵn sàng vùng lên mãnh liệt, vì một cái gì đó chạm vào lòng yêu nước, tự hào dân tộc chính đáng. Dân tộc này vẫn chưa chịu câm nín, lụi tàn, chỉ mê lầm tí thôi! 17/12/2018 FB Mạc Van Trang  

WASHINGTON, DC (NV) – Nhiều dân biểu liên bang Hoa Kỳ hôm Thứ Năm, 13 Tháng Mười Hai, gởi thư phản đối chính quyền Donald Trump và yêu cầu tôn trọng thỏa thuận hiện tại với Việt Nam, không trục xuất những người đến Mỹ trước năm 1995. Trả lời phỏng vấn nhật báo Người Việt, Dân Biểu Alan Lowenthal (Dân Chủ), đại diện Địa Hạt 47 của California, nói: “Sáng nay, tôi cùng với 25 đồng viện khác tại Hạ Viện gởi thư cho Tổng Thống Donald Trump, Ngoại Trưởng Mike Pompeo, và Bộ Trưởng Nội An Kirstjen Nielsen, yêu cầu họ tôn trong thỏa thuận Mỹ ký với Việt Nam năm 2008, theo đó, những người Việt Nam tị nạn đến Mỹ trước ngày 12 Tháng Bảy, 1995, không bị trục xuất.” “Tôi rất bực mình và vô cùng khó chịu vì chính quyền Donad Trump tìm cách trục xuất hàng ngàn người Việt Nam,” Dân Biểu Lowenthal nói tiếp. “Cả hai chính quyền George W. Bush và Barack Obama đều thừa nhận tính cách luân lý của thỏa thuận này, để bảo vệ những người tị nạn trong thời chiến tranh Việt Nam đang sống hàng chục năm tại Hoa Kỳ.” Ông cho biết thêm: “Tôi rất tự hào dẫn đầu 25 đồng viện của tôi ở Hạ Viện để phản đối bất cứ cố gắng nào của chính quyền tìm cách tái thương thuyết thỏa thuận với Việt Nam, vì như vậy sẽ gây nguy hiểm cho những người này.” Ông Lowenthal cũng cho biết, sáng Thứ Năm, bản thân ông có gọi điện thoại cho Bộ Ngoại Giao Mỹ lên tiếng phản đối dự định của chính quyền Hoa Kỳ, đồng thời nhắc lại vụ ông Michael Phương Minh Nguyễn, cư dân Orange, đang bị Việt Nam giam cầm từ Tháng Bảy.   Dân Biểu Alan Lowenthal Phóng viên nhật báo Người Việt có hỏi ông, nếu chính quyền Donald Trump vẫn tiếp tục tìm cách trục xuất những người Việt Nam này, liệu ông và các đồng viện của ông có định giới thiệu một dự luật, hoặc làm một điều gì đó, để ngăn chặn hay không. “Chắc chắn chúng tôi sẽ phản ứng. Tuy nhiên, bây giờ Quốc Hội sắp nghỉ Đông, và phải đợi tới Tháng Giêng, 2019, khi khóa 116 nhóm họp, lúc đó mọi thứ mới bắt đầu,” vị dân biểu đại diện vùng Little Saigon nói. “Trước mắt, chúng tôi sẽ ngồi xuống để xem bước kế tiếp là gì. Có thể chúng tôi sẽ mở một cuộc điều trần, yêu cầu đại diện Bộ Ngoại Giao đến để chất vấn. Chúng tôi cũng có thể thông qua một nghị quyết kêu gọi chính quyền tôn trọng thỏa thuận hiện nay.” Thỏa thuận giữa Việt Nam và Hoa Kỳ Ngày 24 Tháng Giêng, 2008, ông Lê Dũng, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Việt Nam, được ông Nguyễn Thế Cường, phát ngôn viên tòa Đại Sứ Việt Nam ở Washington, DC, trích lời cho biết về thỏa thuận trục xuất người Việt phạm pháp ở Mỹ như sau: “Ngày 22 Tháng Giêng, 2008, tại Hà Nội, bà Julie Myers, phụ tá bộ trưởng Bộ Nội An Hoa Kỳ, và ông Đào Việt Trung, thứ trưởng Bộ Ngoại Giao Việt Nam, ký một thỏa thuận, theo đó, chỉ nhận những công dân Việt Nam không phải là công dân Mỹ hoặc công dân bất cứ nước nào, trước đây từng sống ở Việt Nam và hiện không sống tại quốc gia thứ ba, vi phạm luật Hoa Kỳ và bị giới chức thẩm quyền ra lệnh trục xuất, sau khi hoàn tất án tù vì phạm tội.” “Thỏa thuận này không áp dụng với công dân Việt Nam đến Mỹ trước ngày 12 Tháng Bảy, 1995, ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.” “Chương trình hồi hương sẽ được thực hiện một cách trật tự và an toàn, phù hợp với luật của Mỹ, luật quốc tế, và các điều khoản trong thỏa thuận này, trong khi cũng xét đến vấn đề nhân bản, đoàn tụ gia đình, và các trường hợp đặc biệt của từng cá nhân hồi hương, trong khi tôn trọng phẩm giá của người bị trục xuất.” Một nhà tù của sở di trú, giam những người nằm trong diện bị trục xuất. (Hình minh họa: AP Photo/Ted S. Warren, File) Nhiều dân cử phản đối Cũng trong ngày Thứ Năm, Văn Phòng Dân Biểu Lowenthal gởi cho nhật báo Người Việt một thông cáo báo chí cho biết, trong lá thư gởi cho phía hành pháp, 26 dân biểu viết rằng: “Các điều khoản của thỏa thuận 2008 thừa nhận lịch sử phức tạp giữa hai quốc gia và tình trạng thảm khốc mà sau đó hàng trăm ngàn người Việt Nam bỏ trốn đến Hoa Kỳ tìm tự do và tránh bị đàn áp chính trị sau khi cuộc chiến Việt Nam kết thúc. Nhiều người trong số này từng chung vai sát cánh chiến đấu hoặc hỗ trợ chính phủ Mỹ trong suốt cuộc chiến tranh.” Lá thư của 26 vị dân cử Mỹ kết luận: “Chúng tôi mạnh mẽ phản đối bất cứ cuộc tái thương thuyết nào đối với thỏa thuận này nhằm xóa bỏ điều khoản bảo vệ đối với những người Việt Nam tị nạn, bao gồm cả dự định hủy bỏ thỏa thuận bảo vệ những người Việt Nam đến Mỹ trước năm 1995, cũng như các điều khoản xem xét mang tính nhân bản đối với tất cả những người khác. Chúng tôi yêu cầu quý vị tôn trọng tinh thần và chủ đích nhân bản bao gồm trong thỏa thuận hiện tại. Nếu không, quý vị sẽ đẩy hàng ngàn người Việt Nam trở lại nơi mà họ bỏ trốn nhiều năm trước đây, làm ly tán hàng ngàn gia đình, và làm ảnh hưởng một cách tệ hại đến các cộng đồng di dân và tị nạn tại Mỹ.” Hôm Thứ Năm, cựu Ngoại Trưởng John Kerry viết trên Twitter như sau: “Đáng khinh bỉ. Trong nhiều năm – từ George H.W. Bush tới John McCain và Bill Clinton – làm việc một thời gian dài để hàn gắn vết thương và quên đi cuộc chiến – bây giờ chính quyền lại quay lưng lại với những người từng trốn khỏi quê hương, những người từng chiến đấu với chúng ta. Chính quyền làm vậy để được cái gì?” Dân Biểu Liên Bang Harley Rouda (Dân Chủ), đại diện Địa Hạt 48, bao gồm một phần Little Saigon, hôm Thứ Tư tweet ra như sau: “Quyết định đơn phương của chính quyền Donald Trump hôm nay nhắm vào việc trục xuất người Mỹ gốc Việt là sai trái và không thể chấp nhận được. Người Mỹ gốc Việt là một bộ phận quan trọng của Địa Hạt 48. Tôi sẽ làm việc với Quốc Hội để phản đối quyết định này.” Ngoài ra, cũng hôm Thứ Năm, một số dân cử địa phương trong vùng Little Saigon, như Thượng Nghị Sĩ California Tom Umberg, Dân Biểu California Tyler Diệp, Giám Sát Viên Orange County Andrew Đỗ, và Nghị Viên Westminster Sergio Contreras đều gởi thông cáo báo chí đến nhật báo Người Việt cho biết rất quan tâm cũng như phản đối dự định của chính quyền Donald Trump trong việc trục xuất người Việt Nam đến Mỹ trước năm 1995. Nhiều tổ chức phản đối Hôm Thứ Tư, 15 tổ chức cộng đồng và hơn 50 dân cử tiểu bang và địa phương cùng tham gia với hai tổ chức Asian American Advancing Justice (AAAJ) và Southeast Asia Resources Action Center (SEARAC) gởi thư cho tổng thống, ngoại trưởng, và bộ trưởng Nội An, kêu gọi họ ngưng thay đổi bất cứ điều khoản gì trong thỏa thuận giữa Mỹ và Việt Nam, liên quan đến trục xuất. AAAJ và SEARAC cho biết, sự thay đổi này có thể làm cho hơn 8,500 người Việt Nam có khả năng bị trục xuất. “Trong nhiều năm qua, thỏa thuận này bảo vệ hàng ngàn gia đình Việt Nam, coi nước Mỹ là nhà từ hàng chục năm qua,” cô Phi Nguyễn, một luật sư phụ trách tố tụng tại AAAJ, được thông cáo báo chí của tổ chức này trích lời cho biết. “Thỏa thuận này bảo đảm những người qua Mỹ trước năm 1995 không bị trả về Việt Nam. Chính quyền chúng ta không nên quay lưng lại với họ.” Chính quyền Donald Trump không công nhận thỏa thuận Hôm Thứ Tư, nhật báo The Atlantic cho biết, chính quyền Donald Trump đang tái khởi động những nỗ lực để trục xuất số di dân Việt Nam vốn là những người sống hợp pháp ở Hoa Kỳ trong nhiều thập niên qua, nhưng có lệnh bị trục xuất. Nhiều người trong số họ đã trốn thoát khỏi đất nước sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc năm 1975. Đây là hành động mới nhất trong kế hoạch của Tổng Thống Trump, thực hiện chính sách khắc nghiệt về nhập cư và tị nạn. Theo The Atlantic, việc này chắc chắn sẽ gây nhiều bất ngờ lẫn phản đối bởi vì Tòa Bạch Ốc từng rút lại kế hoạch trục xuất những người này hồi Tháng Tám. Tuy nhiên, bây giờ, chính quyền Trump cho rằng những di dân gốc Việt đặt chân đến Hoa Kỳ trước khi mối quan hệ ngoại giao giữa hai quốc gia được thiết lập là đối tượng chính của Luật Di Trú, nghĩa là họ nằm trong diện bị trục xuất. Chính quyền của ông Trump vào năm ngoái đã bắt đầu theo đuổi việc trục xuất nhiều người nhập cư bị cáo buộc là những “người nước ngoài phạm tội bạo lực.” Lập trường siết chặt nhập cư mới nhất của chính quyền Trump diễn ra trong bối cảnh thời điểm gia hạn thỏa thuận về trục xuất di dân gốc Việt sắp được gia hạn vào Tháng Giêng, 2019. The Atlantic cho biết, trong năm 2017, Tòa Bạch Ốc đã đơn phương thay đổi thỏa thuận theo hướng nhằm tước bỏ sự bảo hộ đối với những người phạm tội, cho phép chính phủ Mỹ trục xuất một phần những người nhập cư gốc Việt tới nước này trước ngày thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước. Sau đó, chính sách này bị rút lại vào Tháng Tám vừa qua. Tuy nhiên, phát ngôn viên của tòa đại sứ Mỹ tại Hà Nội cho biết chính phủ Hoa Kỳ một lần nữa muốn đảo ngược tình huống. “Chính quyền Washington hiện tại tin rằng thỏa thuận năm 2008 không thể bảo vệ những người gốc Việt nhập cư trước năm 1995 khỏi khả năng bị trục xuất,” phát ngôn viên yêu cầu không nêu danh tính nói với The Atlantic. Phát ngôn viên tòa đại sứ Hoa Kỳ ở Hà Nội nói với The Atlantic, quyết định “lật ngược” này diễn ra trong bối cảnh Bộ Nội An có gặp đại diện Việt Nam tại Washington, DC, mới đây. Tuy nhiên, người này từ chối tiết lộ chi tiết nội dung và thời gian diễn ra cuộc gặp. The Atlantic dẫn lời bà Katie Waldman, phát ngôn viên Bộ Nội An, cho biết hiện có khoảng 8,000 người gốc Việt bị kết án đã có lệnh trục xuất. Họ là những người chưa được công nhận là công dân Mỹ. (Ðỗ Dzũng) ——– Liên lạc tác giả: dodzung@nguoi-viet.com  

Tại cổng kiểm soát phiên tòa xử hai tướng cầm đầu đánh bạc, một công dân hăm hở chìa cái giấy vào tòa cho cán bộ kiểm tra. Sau khi soi kỹ tấm giấy, cán bộ công an chặn cửa và nói: - Không vào được, đây là giấy mời dự phiên tòa Ủy viên Bộ Chính trị hôm trước, còn đây là phiên tòa xử hai ông tướng công an của chúng tôi, đây cũng là ủy viên Trung ương, nhưng vụ khác. - Thế sao? Tôi lại tưởng giấy này sử dụng vào tòa như vé tháng ấy chứ. Sao không làm thế cho tiện và tiết kiệm chứ. Sẽ còn dùng nhiều mà. Rồi ông ta quay lại làu bàu: - Đỗ Mười, cứ thế này thì hàng tháng lại phải đi xin giấy dự tòa à. Thế thì thời gian đâu mà đi xin giấy suốt thế. Hai Tướng công an tỏ chức đánh bạc ra tòa. 16/11/2018 Fb JB Nguyễn Hữu Vinh

Tỷ phú Bill Gates vừa cho ra mắt chiếc bồn cầu không cần nước và ống xả, sử dụng hóa chất để biến chất thải thành phân bón. Ông cho biết, đây là “đứa con tinh thần” ấp ủ suốt 7 năm qua với gói đầu tư trị giá hơn 200 triệu USD của dự án nghiên cứu thuộc quỹ Bill & Melinda Gates. Giới thiệu tại cuộc triển lãm Bắc Kinh 6/11 vừa qua, Bill Gates cầm trên tay một chiếc lọ đựng phân người để minh họa cho “giá trị mới” từ chiếc bồn cầu thông minh này, và tầm quan trọng đến tuyệt kỳ của nó trong mục tiêu cải thiện vệ sinh con người. Việc phát minh ra chiếc bồn cầu Bill Gates, có thể giúp cứu sống trên 500.000 người và tiết kiệm trên 200 tỷ USD/ mỗi năm. Hàm lượng trí tuệ và giá trị nhân bản, dù chỉ là một chiếc bồn cầu. Doanh nhân thế giới, với tư duy và phẩm cách như Bill Gates, không ít. Thậm chí nhiều người di chúc ngay lúc thịnh vượng nhất, rằng để lại 99% tài sản cho xã hội. Các đại gia, tỷ phú Việt ngược lại, đa phần chỉ chúi đầu von vén cho gia đình, dòng tộc, cháu con. Ai chỉ cho tôi xem, có được sản phẩm made in Việt Nam nào đủ ngửng đầu để khoe cùng thế giới? Doanh nghiệp Việt, những tỷ phú, đại gia như Vượng Vin có gì, ngoài việc ăn vào đất, giàu lên nhờ đất. Đến một đô thị lớn và phát triển năng động như Đà Nẵng, bao năm rồi vẫn không có nổi doanh nghiệp nào ra hồn, quanh đi quẩn lại cũng chỉ toàn mấy tay cò đất. Một Bill Gates rót hàng trăm triệu USD đầu tư nghĩ cái bồn cầu cho dân. Một Vượng Vin nghĩ cách lấy đất của dân xây “giấc mơ ô tô” cho mình. *** “Giấc mơ Việt Nam” - Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc từng mơ thế khi cắt băng khánh thành nhà máy ô tô Vinfast, gọi những chiếc xe Vinfast là “giấc mơ Việt”. Tôi thấy khôi hài. Chiếc ô tô Vinfast đang được tâng bốc ồn ào như “niềm tự hào Việt”, thực chất có phần trăm nào thuộc tư duy và chất xám Việt Nam? Hoàn toàn không. Công nghệ Đức, tư duy Đức, đến cái bu loong cũng Đức. “Trí tuệ Vượng” có gì ngoài… đất? Xã hội hiện đại, cái gì người khác làm tốt rồi, kẻ đi sau chỉ nên theo khi có thể làm tốt hơn. Đi sau, những sản phẩm bắt chước nếu chỉ tệ kém hơn, thì mãi mãi vẫn là thằng bắt chước, khó thoát kiếp ăn mày. Nó cũng chẳng khác chi chuyện mấy anh nông dân miền Tây năm nào hí hoáy chế ra một chiếc “trực thăng bay” rè rè trên ruộng lúa. Vậy mà báo chí ca ngợi ngút trời, như thể một tài năng sáng tạo. Tôi cười không nhặt được mồm. Ngợi ca chi mấy chàng nông dân tập tò “phát kiến” ra cái nguyên lý bay mà loài người đã phát hiện từ hơn 200 năm trước. Nhìn ở nghĩa này, ô tô Vượng Vin khác gì mấy chiếc “trực thăng bay” của những anh hai lúa miền Tây. Thay vì cướp đất dân khoanh lô bán nền, xây những “giấc mơ Vinfast”, hãy trả lại đất cho dân, bắt tay cùng nông dân đầu tư cho một môi trường và công nghệ nông nghiệp hiện đại. Hoặc hướng đến một chiếc bồn cầu như Bill Gates thử xem? Và không chỉ những doanh gia trọc phú như Vượng Vin, điều này là muốn nói với cả các bộ óc quản trị quốc gia. Đừng chúi đầu chạy theo những giấc mơ “Cờ Lờ Mờ Vờ” thế. Trong vô vàn những mục tiêu phát triển, chưa phát được cái gì, thôi thì trước hết cố làm cho ra một cái bồn cầu, một hệ thống nhà xí đàng hoàng, lịch sự văn minh, thay chuyển chuyện ỉa đái của dân chúng, há chẳng trí tuệ và nhân bản hơn những “giấc mơ Vượng Vin” sao? Fb. Trương Duy Nhất

Thức ăn chính là nguồn đưa ký sinh trùng vào người. Những thực phẩm sau đây chứa nhiều ký sinh trùng nhất. Bạn cần phải xem kỹ trước khi ăn để tránh rước bệnh vào người. Chúng ta thường xem tin tức về những bệnh nhân có hàng ngàn ký sinh trùng tồn tại trên cơ thể và cảm thấy vô cùng sợ hãi. Nhưng lại nghĩ rằng đó là những trường hợp cá biệt. Theo các bác sĩ thì việc ký sinh trùng “sống chung” trong cơ thể người không phải là bệnh hiếm gặp, chỉ là mắt thường ít nhìn thấy hoặc bệnh chưa nặng đến mức có biểu hiện rõ rệt. Việc ăn chín uống sôi tưởng chừng như là điều bình thường ai cũng biết. Thế nhưng thói quen ăn sống, ăn tái, đặc biệt là đối với những món thịt vẫn diễn ra phổ biến và hầu như ít người quan tâm đến tác hại. Theo các chuyên gia dinh dưỡng và sức khỏe, sau đây là 5 món ăn có chứa nhiều ký sinh trùng nhất. Khuyến cáo chúng ta nên đặc biệt cẩn thận khi ăn. Nếu không để ý, mỗi bữa ăn của bạn có thể trực tiếp đưa vào cơ thể hàng ngàn ký sinh trùng.   1. Thịt bò tái, bít tết Món thịt bò khi đưa lên miệng, bên trong vẫn còn nguyên màu máu đỏ, đặc biệt là món bít tết với khối thịt dày mà chỉ nướng sơ qua. Theo các chuyên gia sức khỏe, ăn bò tái là cách nhanh nhất đưa ký sinh trùng vào cơ thể một cách nghiêm trọng. Thịt bò thông thường có chứa ký sinh trùng sán dây, màu trắng đục, thân dẹt phẳng, có nhiều đốt, có chiều dài từ 4-8 mét. Loại ký sinh trùng này gây hại không lường hết cho sức khỏe của người bệnh. Nhưng chúng ta hiện nay lại có thói quen ăn thịt bò tái vì nhiều người cho rằng ăn tái thơm ngon và không bị dai so với thịt bò chín. Để đảm bảo an toàn và sức khỏe, các chuyên gia khuyên bạn nên nấu chín thịt bò trước khi ăn. 2. Gỏi cá sống Người có thói quen trong ăn uống thường thích ăn món gỏi cá, hay còn gọi là sashimi, sushi theo cách ăn của người Nhật. Do món cá sống có hương vị đặc biệt, tươi ngon nên nhiều thực khách dù biết có thể có ký sinh trùng nhưng vẫn không cưỡng lại được sự hấp dẫn của nó. Cá sống chứa nhiều ký sinh trùng sán lá gan và các ký sinh trùng khác. Loài ký sinh này khi xâm nhập vào cơ thể sẽ nhanh chóng đi vào gan và túi mật, làm hỏng gan nhanh chóng. Khi phát bệnh, cơ thể bắt đầu có dấu hiệu đau nhức, đầy hơi kèm theo đau bụng. Nếu kiểm tra sẽ thấy chức năng gan hoạt động bất thường. 3. Lươn Lươn là món ăn bổ dưỡng, tuy nhiên nếu bạn không nấu chín kỹ (chẳng hạn như ăn lẩu, chỉ nhúng sơ qua) thì đây chính là món ăn gây ra nhiều ký sinh trùng vào cơ thể. Do đặc điểm môi trường sống trong vùng nước đọng lâu ngày là điều kiện thuận lợi khiến cho lươn bị nhiễm ký sinh trùng. Khi vào thời điểm mùa sinh của ký sinh trùng, tỉ lệ nhiễm trùng của lươn có thể lên tới hơn 50%. Lươn được xem là loài có tỉ lệ nhiễm ký sinh trùng cao, đặc biệt là ấu trùng giun tròn. Khi ấu trùng này xâm nhập vào cơ thể, nó sẽ nhanh chóng tấn công lên vùng mắt, gây ra mù lòa. Cần chú ý khi nấu món này phải thật chín kỹ, nhiệt độ đủ làm cho nước nóng sôi và tối thiểu phải đun sôi từ 4-5 phút mới có thể ăn. 4. Tôm hùm Hiện nay nguồn nước bị ô nhiễm nên dẫn đến một trong số loại bị nhiễm ký sinh trùng có tỉ lệ cao đó là tôm hùm. Khi chúng ta ăn tôm chưa được nấu chín kỹ, ký sinh trùng đi theo món ăn nhanh chóng vào cơ thể, đặc biệt là loài sán lá phổi. Khi ăn món tôm hấp hoặc nướng chưa đủ chín, sán lá phổi sẽ tiếp cận nhanh vào phổi và ký sinh trong đó khiến người nhiễm bệnh gặp bất lợi lớn về sức khỏe. Biểu hiện khi bị nhiễm ký sinh trùng này là ho, đau ngực, ho ra máu, nghiêm trọng hơn có thể gây chảy máu vùng phổi. Hãy nhớ rằng phải chế biến tôm hùm thật chín kỹ, không ăn vùng vỏ ngoài. 5. Ốc Ốc là 1 món ăn được nhiều người ưa chuộng đặc biệt là các bạn trẻ bây giờ. Nhưng loại ốc khi luộc không chín khi ăn vào thì nguy cơ tiềm tàng bạn bị nhiễm ký sinh trùng giun ống là rất cao. Vì đa phần khi ăn ốc đều luộc sơ qua rồi ăn ngay khi vừa trên bếp đưa xuống, ký sinh trùng giun ống tròn (tên khoa học là Angiostrongylus cantonensis) sẽ xâm nhập vào cơ thể. Sau khi bị nhiễm, ký sinh trùng giun ống tròn này có thể xâm nhập vào não, gây ra bệnh viêm màng não. Ốc đồng sống trong môi trường ao hồ đầm lầy nước đọng, dễ bị ô nhiễm nên không chỉ có ký sinh trùng giun ống mà còn có rất nhiều loại ký sinh trùng khác. Ghê sợ hơn, mỗi con ốc có thể chứa tới từ 3000-6000 ký sinh trùng giun ống. Vì thế các chuyên gia khuyến cáo, nếu ăn ốc, bạn phải nấu thật chín. Tuyệt đối không nên ăn ốc chín tái. 6. Ếch, nhái: Nhiễm sán nhái sparganosis Những món ăn đặc sản như ếch, nhái nhiễm ấu trùng sán nhái không được nấu chín kỹ, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm thì rất dễ có nguy cơ mắc phải bệnh sán nhái sparganosis. Hơn nữa, ở một số địa phương, người dân có tập tục dùng thịt ếch, nhái sống đắp vào da hoặc mắt để chữa bệnh viêm tấy tại chỗ; ấu trùng sán sẽ chui vào da, mắt và gây nên khối u ở đó. Thực tế, ấu trùng sán có thể ký sinh ở mắt, ở da, thậm chí ở vùng màng ruột, thận, bàng quang, phổi, xoang ngực, tim và mô não. Tiên lượng bệnh nặng khi ấu trùng sán nhái xâm nhập sâu vào bên trong. Quy tắc ăn an toàn: Bắt buộc nấu chín kỹ các món liên quan đến ếch, nhái và rắn. Trong môi trường tự nhiên, sparganosis có thể chịu được thay đổi nhiệt độ từ -10 ℃ – 56 ℃. Ở nhiệt độ lạnh (-20˚C), sau 2 giờ sán mới chết, còn ở nhiệt độ 56 ℃ thì sau 5 phút sán mới chết. Chúng có thể tồn tại trong thể động vật từ vài năm đến 30 năm. Các chuyên gia cho rằng, việc cảnh báo về tác hại của ký sinh trùng trong các thực phẩm sống là việc họ cần phải làm thay vì cho rằng họ nói ra điều đó gây hoang mang cho thực khách “mê” những món tươi sống và món tái. Therealtz © VietBF

Đây được mệnh danh là “Huyệt vạn năng” bởi khả năng hỗ trợ trị liệu tới hơn 90 loại bệnh khác nhau. Hợp là sự kết hợp lại, cùng nhau, Cốc là khe, khoảng không giữa 2 dòng suối. Huyệt nằm ở khe chính giữa điểm kết nối của ngón tay cái và ngón tay trỏ nên người xưa gọi là huyệt hợp cốc.  Trên tay chúng ta có một huyệt vị, được mệnh danh là ‘Huyệt vạn năng’ của cơ thể, đó chính là huyệt hợp cốc. Hợp là sự kết hợp lại cùng nhau, Cốc là khe, khoảng không giữa 2 dòng suối. Huyệt nằm ở khe chính giữa điểm kết nối của ngón tay cái và ngón tay trỏ, người xưa gọi là huyệt hợp cốc. Khi mở rộng 2 ngón tay cái và ngón trỏ ra, bàn tay xòe rộng như miệng hổ, nên còn được gọi là hổ khẩu. Theo Đông y, nó có thể có tác dụng điều trị tới hơn 90 loại bệnh nặng nhẹ khác nhau. Đây được mệnh danh là ‘huyệt vạn năng’ của cơ thể. Trung Quốc đã từng có bác sỹ chỉ chuyên dùng huyệt này để điều trị bệnh, chữa hiệu quả và thành công nên được tôn vinh là “Bác sỹ huyệt hợp cốc”. Vậy công dụng nổi bật nhất của huyệt này là gì?    1. Giảm đau Hợp cốc là huyệt thứ tư của Kinh Đại Trường, một trong lục huyệt trị bệnh ở vùng mắt, đầu, miệng. Kinh Đại Trường và Kinh Thủ thái âm phế tương hỗ trong ngoài. Phía trên huyệt hợp cốc nối với Kinh Thủ thái âm phế và cạnh mũi, phía dưới nối với Kinh Túc dương minh vị và ngón trỏ. Điều này cũng có nghĩa là bất cứ bộ phận nào đi qua Kinh Đại Trường, từ ngón trỏ đi qua cánh tay và bả vai cho tới tất cả khuôn mặt đều có thể chịu sự tác động ảnh hưởng của huyệt đạo này. Khi những bộ phận này bị đau đều có thể thông qua ấn huyệt để xoa dịu. Đau răng, đau đầu, đau vai, đau bụng kinh…đều có thể bấm vào nó để làm dịu nhẹ. Hợp là sự kết hợp lại, cùng nhau, Cốc là khe, khoảng không giữa 2 dòng suối. Huyệt nằm ở khe chính giữa điểm kết nối của ngón tay cái và ngón tay trỏ, người xưa gọi là huyệt hợp cốc.  2. Làm đẹp, dưỡng nhan, hỗ trợ trị liệu các bệnh ở đầu Đại Trường kinh có tác dụng điều chỉnh quan trọng tới ngũ quan trên khuôn mặt chúng ta. Theo Đông y, đây là huyệt vị cần nhớ tới đầu tiên khi bị đau ở vùng đầu và mặt. Nghĩa là, khi xuất hiện các triệu chứng bệnh ở vùng đầu, mặt như đau đầu, liệt mặt, sốt, khô miệng, đau họng đều có thể bấm vào huyệt vị này để hỗ trợ làm dịu. Khi áp dụng kiến thức y học cổ truyền vào quá trình làm đẹp, các chuyên gia đều biết tới tác dụng của huyệt Hợp cốc. Kiên trì ấn huyệt vị này, người bị mụn trứng cá, nám da, dị ứng, da nhạy cảm và các bệnh bên ngoài da đều có tác dụng hỗ trợ trị liệu hiệu quả.   3. Hỗ trợ phòng ngừa và điều trị cao huyết áp Những người huyết áp không ổn định hay bị say xe, có thể bấm huyệt vị này để ổn định tình hình. Nó vừa có tác dụng phòng bệnh, vừa có thể chữa bệnh, nên có thể bấm vào nó hằng ngày.   4. Hỗ trợ điều trị các vấn đề về dạ dày, đại tràng Hợp cốc có tác dụng trị liệu hiệu quả các chứng bệnh liên quan tới dạ dày, đại tràng. Do huyệt vị nằm trên Kinh Túc dương minh vị, nên sẽ kết nối từ đại tràng xuống chân, kích thích huyệt này sẽ mang lại tác dụng thông khí cho dạ dày và lá lách, hỗ trợ điều chỉnh các vấn đề trong dạ dày, đại tràng. Theo Đông y, thường xuyên ấn vào huyệt vị này có thể hỗ trợ giúp ổn định chức năng Tỳ vị, cải thiện chức năng tiêu hóa. Đây được xem là “bạn đồng hành” của người mắc bệnh đau dạ dày, buồn nôn, nôn ói, táo bón, đi tả, trướng bụng… Hợp cốc là huyệt vị cần nhớ tới đầu tiên khi bị các bệnh ở đầu và mặt (Ảnh: read01.com) 5. Được mệnh danh là ‘viên thuốc cảm” tự nhiên Theo kinh nghiệm của y học cổ truyền, khi xuất hiện các triệu chứng cảm nhẹ, có thể ấn huyệt hợp cốc ở tay trái và phải 100 lần, lực ấn hơi mạnh lúc cảm thấy hơi đau tê một chút sẽ đạt được hiệu quả trị liệu không ngờ. Kinh Dương minh đại tràng trên bàn tay là kết nối với Kinh Thái âm phế, nếu thường xuyên bấm vào huyệt này có thể thúc đẩy chức năng hoạt động của hệ miễn dịch, nâng cao khả năng phòng ngừa và chống lại các loại bệnh khi thời tiết giao mùa. Bấm huyệt hợp cốc có thể khơi thông tuyến mồ hôi, tăng cường khả năng bài tiết mồ hôi, có ích lợi trong việc phòng tránh và điều trị các bệnh liên quan đến phong hàn, phong nhiệt, thể chất hư nhược, cảm mạo.   6. Là huyệt vị cấp cứu quan trọng Vào mùa hè thời tiết oi bức, có rất nhiều người thể chất yếu dễ bị cảm nắng, mệt lả… Khi gặp tình trạng này, có thể dùng tay ấn vào huyệt Hợp cốc, liên tiếp trong vòng 2 -3 phút, có thể hỗ trợ làm giảm các triệu chứng trên. Cách xác định vị trí: Giơ bàn tay lên, sờ vào vùng lõm của điểm giao kết giữa ngón trỏ và ngón cái, phần lõm sâu sát với xương nối chính là huyệt hợp cốc. Hợp cốc là huyệt vị quan trọng trong hệ thống kinh lạc của cơ thể (Ảnh: drugsofcanada.com) Lợi thế của huyệt hợp cốc là vị trí thuận tiện, dễ xác định. Có thể dùng ngón tay cái của tay này bấm huyệt cho tay kia vào bất kỳ thời gian nào trong ngày mà không cần phải chuẩn bị. Khi xác định đúng được vị trí huyệt, khi ngồi tàu xe, máy bay, lúc nghỉ ngơi xem Tivi, thậm chí, trong khi làm việc bạn cũng có thể dừng tay bấm khoảng 1-3 phút. Vừa bấm vừa và ấn nhẹ sẽ càng tăng hiệu quả. Lưu ý: Đây là huyệt vị tác động mạnh lên toàn cơ thể, những người thể trạng yếu hoặc người bị bệnh đang trong thời gian mệt mỏi thì không nên bấm vì tính kích thích của huyệt khá cao. Phụ nữ có thai cũng không nên bấm huyệt này. Theo Secretchina Kiên Định biên dịch

Hai nhà khoa học James Allison (người Mỹ) và Tasuku Honjo (người Nhật) đã giành được giải Nobel Y học năm 2018 cho một phương pháp tiên phong trong điều trị bệnh ung thư. Vì sao hệ miễn dịch không tấn công tế bào ung thư? Hệ miễn dịch bảo vệ cơ thể chúng ta khỏi nhiều loại bệnh tật. Vậy bạn có bao giờ tự hỏi tại sao hệ thống miễn dịch không tấn công và loại bỏ các tế bào ung thư? Người ta từng cho rằng đó là bởi tế bào ung thư trông giống tế bào thường nên hệ miễn dịch không đáp lại. Nhưng không hẳn vậy, bởi người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch sau thời gian dài sẽ thấy gia tăng khả năng ung thư, cho thấy hệ miễn dịch có tấn công và loại bỏ ung thư, chỉ là vì sao hệ miễn dịch không tấn công hiệu quả đối với ung thư thì trước đây người ta chưa rõ. Giáo sư James P.  Allison (70 tuổi) là chủ tịch của Immunology và giám đốc điều hành tại Trung tâm Ung thư MD Anderson thuộc Đại học Texas. Ông đã phát hiện ra loại protein CTLA-4 có tác dụng kìm hãm hệ thống miễn dịch, do đó khi kìm chế loại protein này, người ta có thể “mở khóa” – kích thích tế bào miễn dịch tấn công các khối u trong cơ thể. Giáo sư Tasuku Honjo (76 tuổi) tại trường Đại học Kyoto Nhật Bản, trong 34 năm qua đã phát hiện loại protein PD-1 ở tế bào miễn dịch hoạt động như một chất ức chế, nhưng với một cơ chế hoạt động khác. Liệu pháp dựa trên phương pháp của ông đã chứng tỏ được hiệu quả trong việc điều trị chống ung thư. (ảnh: Nobel Prize) Giải thích sơ đồ trên: 2 hệ thống khác nhau được phát triển bởi 2 nhà nghiên cứu thắng giải Nobel năm nay. Ở cả 2 hệ thống, APC là một tế bào miễn dịch có vai trò đưa protein tới tế bào T để nó có thể xác định “mục tiêu” cho hệ miễn dịch. Ở bên trái, nếu CTLA-4 (màu vàng, do GS. Allison nghiên cứu) được gắn vào tế bào T, nó sẽ kìm chế phản ứng miễn dịch. PD-1 (bên phải, do GS. Honjo nghiên cứu) cũng hoạt động tương tự nhưng nó cũng xuất hiện ở cả tế bào ung thư, cho thấy đây là cơ chế để tế bào ung thư “né” bị tấn công bởi hệ miễn dịch. Ủy ban giải Nobel cho biết nghiên cứu khai thác hệ thống miễn dịch cơ thể để tấn công tế bào ung thư của hai vị bác sĩ này được xem là một “bước ngoặt trong cuộc chiến chống ung thư”. Cách tiếp cận này được gọi là lý thuyết trạm kiểm soát miễn dịch, đã “cách mạng hóa điều trị ung thư và cơ bản đã thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về việc có thể kiểm soát ung thư như thế nào,” ủy ban cho biết. Theo GS Allison, ông được ủy ban giải Nobel gọi điện thông báo giải thưởng vào sáng thứ Hai và được cho biết đây là giải thưởng đầu tiên cho liệu pháp điều trị ung thư. “Tôi vẫn còn trong trạng thái hơi sốc và nó còn chưa lắng xuống“, Aliison nói với CNN. “Tôi muốn hét lớn lên với tất cả bệnh nhân ngoài kia, những người đang phải chịu đựng ung thư để họ biết rằng chúng tôi đang có tiến triển.” Allison cho biết ông là một khoa học gia bình thường và không nghiên cứu thứ này để cố gắng chữa trị ung thư. Ông chỉ muốn biết tế bào T hoạt động như thế nào. Theo Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ, tế bào T, một loại bạch cầu, là một phần của hệ thống miễn dịch giúp bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng và có thể giúp chống lại ung thư. “Bệnh ung thư giết chết hàng triệu người mỗi năm và là một trong những thách thức sức khỏe lớn nhất của nhân loại“, Ủy ban Giải Nobel viết trên Twitter. “Bằng cách kích thích khả năng của hệ thống miễn dịch cơ thể để tấn công các tế bào khối u, những người đoạt giải Nobel năm nay đã thiết lập một nguyên lý hoàn toàn mới để điều trị ung thư”. Giải Nobel Sinh lý học và Y học được trao 108 lần cho 214 người đoạt giải từ năm 1901 đến 2017. Mai Hoa

Nhiều người cho rằng những cục pin sử dụng trong các thiết bị điện tử chỉ là vật dụng nhỏ bé vô hại. Tuy nhiên, sau khi sử dụng, các viên pin này trở thành phế thải, nếu không thu gom, xử lý đúng cách mà vứt thẳng vào thùng rác sẽ gây ô nhiễm môi trường và nguy hại đáng kể đến sức khỏe cộng đồng. Sau khi sử dụng, các viên pin được liệt kê vào danh mục rác thải độc hại và khó phân hủy. Thông thường, khi pin không còn giá trị sử dụng, người dân có thói quen vứt bừa bãi hoặc bỏ chung vào thùng rác gia đình như các loại rác thải khác, và xử lý chúng bằng hai phương pháp: Chôn lấp hoặc đốt. Nghiên cứu của Viện Khoa học môi trường và Phát triển (Bộ TN&MT) cho thấy, cả hai phương pháp trên đều ảnh hưởng xấu đến môi trường. Khi chôn lấp pin, các kim loại nặng như: Chì, kẽm, niken và thủy ngân có trong pin sẽ thấm vào đất, nguồn nước ngầm và gây ô nhiễm nguồn nước.  Hoặc khi đốt, các thành phần nguy hại trong pin sẽ bốc lên thành khói độc, hay chất độc của pin đọng lại trong tro gây ô nhiễm không khí. Lượng thủy ngân có trong một cục pin cũng có thể làm ô nhiễm 500 lít nước hoặc 1m3 đất trong vòng 50 năm… Khi chúng ta hít qua đường ăn uống hoặc hít thở, các độc tố phát tán từ pin có thể gây hại não, thận, hệ thống sinh sản và tim mạch. Một lượng nhỏ của chì cũng có thể gây hại cho cơ thể. Nó có xu hướng thay thế vị trí của tất cả các kim loại khác trong cơ thể người. Ví dụ chì sẽ chiếm chỗ của canxi trong xương, chiếm chỗ của kẽm và canxi trong các protein, chiếm chỗ của canxi trong các phản ứng truyền xung điện não, thay thế sắt trong máu… Tóm lại chì gây rối loạn hoặc ngưng các phản ứng sinh hóa diễn ra bình thường trong cơ thể. Nó gây còi xương, chậm lớn ở trẻ, huyết áp cao đối với người lớn, tổn hại máu và xương, gây chứng mất trí và giảm khả năng suy nghĩ, giảm sinh tinh, thậm chí là vô sinh, giảm chức năng của thận… Khi nhiễm độc kẽm, người bệnh thường nôn mửa nhiều và có thể bị chảy máu đường ruột. Tình trạng chung của cơ thể thường không ổn định, hay run rẩy, giảm mức phản xạ tự nhiên, đôi khi bị tê liệt. Khi Cadmium xâm nhiễm vào cơ thể người, nó sẽ là tác nhân dẫn đến nhiều loại bệnh như loãng xương, thiếu máu, suy gan thận, gây nhiều loại ung thư như ung thư tuyến tiền liệt, ung thư phổi, đối với phụ nữ có thai, nó làm tăng nguy cơ gây dị dạng cho thai nhi… Cần nâng cao ý thức với việc loại bỏ pin sau khi sử dụng ở Việt Nam Việt Nam đã có các nghị định và quyết định của Chính phủ về việc hướng dẫn quản lý, thu hồi, xử lý chất thải và phế liệu trong đó có pin và ắc quy đã qua sử dụng. Tuy nhiên, có lẽ do thiếu truyền thông và hướng dẫn, phần lớn người dân chưa có ý thức phân loại rác thải độc hại và pin tại nguồn. Hiện nay, các viên pin không còn giá trị sử dụng đều bị bỏ chung với rác thải sinh hoạt mà chưa ý thức được đây chính là một trong những hành vi gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Hầu hết các cơ quan xử lý rác và chất thải ở Việt nam cũng không có hướng dẫn hay truyền thông đến người dân cách phân loại, bảo quản, vận chuyển và xử lý các sản phẩm pin và ắc quy sau khi sử dụng cũng như không chỉ rõ nơi thu gom và xử lý các rác thải độc hại này. Đối với các nước phát triển, các nhà chức năng có quy định rất nghiêm ngặt về việc dán nhãn ghi rõ thành phần cấu tạo nên pin và ắc quy cũng như như cách phân loại, bảo quản, thu gom và tái chế sau khi sử dụng. Tuy nhiên, các nhà máy sản xuất pin ở Việt Nam hiện chưa thực hiện tốt việc này. Đây cũng là một điểm còn khiếm khuyết trong công tác quản lý và sản xuất loại sản phẩm này. Giải pháp tạm thời Trong khi chờ các cơ quan chức năng có hành động cụ thể trong việc hướng dẫn phân loại, bảo quản, vận chuyển và xử lý các sản phẩm pin và ắc quy đã qua sử dụng, có lẽ chúng ta cần thực tự mình tìm lấy giải pháp tạm thời. Bạn hãy kiếm một chiếc lọ thủy tinh sạch, bỏ các thỏi pin đã qua sử dụng vào lọ để đảm bảo chúng không ảnh hưởng đến môi trường xung quanh, lưu ý để lọ xa tầm với của trẻ em. Mỗi năm một lần, bạn hãy trực tiếp chuyển pin trong lọ cho công nhân thu gom rác thải sinh hoạt và thông báo rằng chúng là pin đã qua sử dụng để họ có cách xử lý theo đúng quy định. Đối với những bình ắc quy đã qua sử dụng, hãy tìm chỗ khô ráo, sạch sẽ và xa tầm tay trẻ em để bảo quản tạm thời, rồi ngay lập tức chuyển chúng trực tiếp kèm theo thông báo cho các công nhân thu gom rác thải sinh hoạt. Thiết nghĩ, cùng với mức độ sử dụng các loại pin và ắc quy ngày càng gia tăng, việc nâng cao ý thức của nhà quản lý, đơn vị sản xuất và người tiêu dùng đồng thời có các hành động cụ thể và kịp thời đối với việc xử lý loại rác thải đặc biệt này là điều hết sức cần thiết hiện nay. Theo Trithucvn  

Một ủy viên của văn phòng bằng sáng chế Hoa Kỳ từng tuyên bố: “Tất cả mọi thứ có thể được phát minh đều đã được phát minh”. Tuy nhiên, điều này chẳng hề đúng! Hiện vẫn có rất nhiều phát minh khiến người ta phải thốt lên rằng: Thật sao! Chúng ta hãy cùng xem 11 phát minh hiện đại làm cho cuộc sống dễ dàng hơn và thú vị hơn sau đây: 1. Áo sơ mi không thấm bẩn Công ty Labfresh của Hà Lan bắt đầu bán những chiếc áo sơ mi không bị vấy bẩn, kể cả bị đổ cà phê, rượu vang đỏ, nước tương hay dầu ăn. Sản phẩm này được tạo ra nhờ công nghệ độc đáo mới bao gồm 98% INDUO cotton và 2% elastane. Những chất liệu này không bị ảnh hưởng bởi vết bẩn, lại còn thoáng hơi, kháng mùi và không bị nhăn. 2. Túi nhựa ăn được Để giải quyết vấn đề môi trường, công ty EnviGreen của Ấn Độ đã tạo ra một loại nhựa phân hủy sinh học. Nó được làm từ 100% hợp chất hữu cơ, gồm tinh bột tự nhiên, rong biển và dầu, nhưng vẫn giống nhựa thật. Dù có ăn loại túi này thì cũng không ảnh hưởng đến sức khoẻ của bạn vì nó tiêu hóa được. Thông thường phải mất từ 5 năm đến 200 năm để một túi nhựa có thể phân huỷ. Tuy nhiên, loại túi này chỉ cần 180 ngày hoặc 15 giây trong nước sôi đã phân huỷ. Đây là tin tuyệt vời cho các quốc gia đang phải đối mặt với vấn đề rác thải nhựa. 3. Quần áo "lớn lên" cùng con trẻ Nhà thiết kế Ryan Yasin, London đã tung ra những bộ quần áo đặc biệt có thể "lớn lên" cùng với trẻ em. Những đường xếp ly được dập ngang dọc tạo thành đường vân đẹp mắt. Những đường vân này có thể kéo dãn ra được và tùy vào kích cỡ của đứa trẻ, quần áo sẽ tự động điều chỉnh vừa vặn với cơ thể của trẻ nhất. Đây là một sáng chế tuyệt vời dành cho các ông bố bà mẹ. 4. Quần tất không bị rách Công ty dệt may Sheerly Genius của Mỹ đã chế tạo ra chiếc quần tất bền nhất trên thế giới. Sheerly Genius đã tiến hành thực nghiệm và rút ra kết luận rằng chúng có độ bề cao gấp 50 lần so với quần tất thông thường, bởi họ sử dụng các vật liệu giống như trong áo khoác chống đạn. Phụ nữ hiện nay rất chuộng quần tất, nhưng lại thường rất dễ rách. Mục tiêu chính mà những người sáng tạo ra sản phẩm này là giảm được lượng rác thải dệt may. 5. Quần jeans thông minh Lần đầu tiên, công ty Spinali Design đã tạo ra chiếc quần jeans ‘thông minh’ giúp người mặc xác định được hướng đi chính xác. Bộ cảm biến được đặt 2 bên đùi được kết nối sẵn với điện thoại thông qua Bluetooth, giúp người dùng biết họ cần rẽ trái hay phải. Nó sẽ rung lên khi bạn bị lạc đường để thông báo. 6. Piqapoo - thiết bị giúp cún đi vệ sinh Nhà phát minh người Israel đã sáng chế ra Piqapoo - một chiếc kẹp mềm gắn vào đuôi các chú chó. Khi chúng đi vệ sinh, phân rơi vào một cái túi, sau đó bạn có thể ném đi một cách dễ dàng. Và dĩ nhiên, bạn sẽ không cần phải dùng đến tay để hốt nữa. Thiết bị này làm cho cuộc sống của chủ nhân những chú chó trở nên dễ chịu hơn nhiều vì không phải lo dọn dẹp ‘sản phẩm’ mà thú cưng của mình để lại. 7. Caffein dạng xịt Chuyên gia hóa sinh Mỹ, Ben Yu đã tạo ra sản phẩm có tên "Sprayable Energy" và tuyên bố đây là dạng năng lượng xịt cục bộ chứa caffein đầu tiên trên thế giới. Theo ông Yu, người dùng có thể xịt caffein lên da mà không phải trải nghiệm cảm giác hưng phấn mạnh, hấp thu lượng calo không cần thiết hay bị ảnh hưởng bởi dư vị khó chịu như khi sử dụng các loại nước uống tăng lực hoặc cà phê. 8. Robot có thể nói chuyện với người Robot cá nhân Jibo trông giống như nhân vật hoạt hình Pixar - nó có đầu lớn và mặt tròn, có thể thể hiện hàng loạt các loại cảm xúc khác nhau. Nó có thể cười khúc khích, khiêu vũ, tạo bản tin, chụp ảnh và quay sang bạn nếu bạn gọi nó. Như những người sáng tạo hứa hẹn, họ sẽ phát triển với mọi mô hình mới và cuối cùng sẽ làm cho thay đổi kiểu giao tiếp của con ngươi với robot. 9. Một cốc tự làm nóng cà phê Giám đốc điều hành của Ember Technologies Clay Alexander đã tạo ra một chiếc cốc ‘thông minh’. Với hệ thống giữ nhiệt điều khiển bằng ứng dụng ở bên dưới, nó có thể hỗ trợ giữ nhiệt độ cần thiết cho cà phê hoặc trà - từ 49 đến 60 độ C. Cốc hiện có giá gần 80 USD và đã có mặt trên gần 5.000 quán cà phê Starbucks tại Mỹ. 10. Kem lạnh Halo Top Loại kem lạnh này giúp cho các tín đồ ăn ngọt có thể thưởng thức món ăn khoái khẩu của mình mà không lo bị tăng cân bởi Halo Top không chứa đường, mà chỉ chứa một ít protein và một lượng calo thấp (360 calo). Chính vì lý do này mà Halo Top đã trở thành sản phẩm bán chạy nhất tại Mỹ. 11. Răng tái sinh từ tế bào gốc Tiến sĩ Jeremy Mao của Đại học Columbia, Mỹ, cho biết ông đã bước đầu thành công trong việc tạo ra răng bằng tế bào gốc. Phương pháp này đặc biệt ở chỗ nó không gây ra đau đớn mà bạn hoàn toàn có một bộ răng mới chỉ sau 9 tuần. Tuy nhiên, dự án này vẫn đang trong quá trình nghiên cứu và chưa được phổ biến rộng rãi.  

Ngày 27.5, thầy Tymoteusz đã được thụ phong linh mục. Cha là con trai của nữ Thủ tướng Ba Lan Beata Szydlo và đã cử hành thánh lễ mở tay tại nhà thờ thành phố quê nhà, nơi cha được lãnh nhận bí tích Rửa Tội. Cuối thánh lễ, vị linh mục trẻ trao phép lành đầu tay cho mẹ mình, và bà tỏ ra rất tự hào. “Đây là ngày trọng đại cũng như là niềm vui lớn cho gia đình. Chúng tôi hết sức hạnh phúc và hãnh diện !”. Đó là những lời nói đầu tiên của nữ Thủ tướng Ba Lan với giới truyền thông, khi bà bước ra khỏi nhà thờ sau thánh lễ mở tay của con mình. Cha Tymoteusz Szydlo đã lãnh nhận bí tích Truyền Chức Thánh tại Vương Cung Thánh Đường Thánh Nicolas de Bielsko-Biala Các nhà báo Ba Lan và quốc tế có mặt rất đông tại thánh lễ đều nhận định : việc con trai của vị đứng đầu chính phủ được phong chức linh mục là điều vô cùng đặc biệt. Tuy nhiên, trường hợp này không phải chưa xảy ra trong lịch sử đương đại. Trước đây là trường hợp của linh mục Paul Adenauer. Ngài là con trai ông Konrad Adenauer, Thủ tướng Đức trong giai đoạn 1949-1963. Nhưng đây là lần đầu một vị lãnh đạo tại châu Âu chứng kiến con mình được thụ phong trong khi vẫn còn đương nhiệm. Cha Tymoteusz Szydlo, 25 tuổi, đã lãnh nhận bí tích Truyền Chức Thánh tại Vương Cung Thánh Đường Thánh Nicolas de Bielsko-Biala, miền nam Ba Lan, cách biên giới Séc và Slovakia vài cây số. Ngày hôm sau, cha đã cử hành thánh lễ mở tay, trong thành phố quê nhà Przecieszyn, thuộc mền tây đất nước, gần biên giới Đức. Như mười hai linh mục trẻ khác thuộc “Khóa Gioan Phaolô II” được thụ phong ngày hôm ấy ở giáo phận, cha Tymoteusz đã được chuẩn bị trong hơn sáu năm tại chủng viện Tổng Giáo phận Kracow. Trong thánh lễ đầu tiên, cha Tymoteusz Szydlo đã cảm tạ sâu sắc hồng ân Chúa : “Lạy Chúa, ngôn ngữ loài người không thể diễn tả lời tạ ơn của con dâng lên Ngài. Do đó, với lòng khiêm tốn, con chỉ có thể xin cho con luôn phục vụ Ngài, Đấng chí thánh”. Cuối thánh lễ, vị linh mục trẻ chúc lành cho rất nhiều tín hữu đã hiện diện, trong đó có cha mẹ và thân nhân của ngài. Hình ảnh đầy ấn tượng : Thủ tướng Ba Lan quỳ gối bên chồng và lãnh nhận “phép lành” của con mình.

Ảnh: Ks. Ray Tomlinson người phát minh ra Emails Đã vào thập niên thứ hai của thế kỷ 21, mỗi ngày có hàng tỷ Emails được gởi đi. Có những Emails chuyên về thương mại, công việc. Có những Emails vô thưởng vô phạt, không ảnh hưởng đến hòa bình thế giới, hay hạnh phúc cá nhân, nhưng người đọc mệt mỏi với loại thư điện tử này, nên thẳng tay đưa vào thùng rác (spam mails). Có cả những bức thư tình ngắn gọn thời "dot com" của những người đang yêu. Cả tỷ người trên thế giới thi nhau gõ keyboard, gởi, nhận thư điện tử mỗi ngày. Có cả phim "You got mails" với tài diễn xuất tuyệt vời của Tom Hanks, và Meg Ryan đưa về một lợi nhuận khổng lồ cho Hollywood. Không biết có ai trong cả tỷ người nghĩ đến người phát minh ra Emails? Chắc là ít ai nghĩ đến "cha đẻ" của Emails. Người kỹ sư điện tài ba, người sáng tạo ra Emails, và dấu @ đã qua đời hôm thứ bảy, ngày 5 tháng 3 vì bệnh tim. Thật ra, trước khi ông Ray Tomlinson khai sinh dấu hiệu @ vào năm 1970, người ta đã có thể gởi information qua lại cho nhau, nhưng chỉ gởi và nhận được nếu cùng sử dụng một máy computer. Không thể gởi data cho một người khác ở ngay phòng bên cạnh nếu người gởi và người nhận ở hai máy khác nhau, Anh chàng kỹ sư trẻ, tự nhận mình là "a nerdy guy from MIT" (trường Đại học Massachusetts Institute of Technology lẫy lừng khắp thế giới đã đào tạo cho Mỹ nhiều nhà khoa học tài năng.) cặm cụi làm việc với niềm đam mê của một người "chỉ biết học thôi chả biết gì" (a nerd). Ray tốt nghiệp cao học (master degree) về ngành Điện (Electrical Engineer) ở MIT năm 24 tuổi, sau khi đã có cử nhân (bachelor degree) ở Rensselaer Polytechnic Institute vào năm 1963. Thời sinh viên, ông đi thực tập ở IBM và đã làm cho các kỹ sư ở đó khâm phục trí thông minh, và khả năng làm việc của một anh chàng mới bước vào tuổi hai mươi, thiếu cả kinh nghiệm làm việc lẫn kinh nghiệm sống. Ra trường, ông về làm việc cho Bolt Beranek and Newman((BBN), sau này được Công ty kỹ thuật Raytheon mua lại. Tomlinson làm ở đó như là một programmer giỏi, một nhà khoa học được tất cả mọi người kính trọng. Hơn nửa thế kỷ qua, vẫn ở cùng một công ty, với nhiều thay đổi, các nhà lãnh đạo, đến rồi đi, anh kỹ sư trẻ Ray Tonlinson, bước vào tuồi trung niên, roi bạc tóc, vẫn làm việc ở văn phòng quen thuộc của mình, vẫn yêu những con số, những project khoa học cho đến lúc ông qua đởi vì bệnh tim vào ngày thứ bảy 5 tháng 3 năm 2016.

Thế giới đang “phát sốt” vì một phát minh vô cùng "đặc biệt" của chàng kỹ sư người Mỹ gốc Việt Hình: 2 kỹ sư thuộc Đại học Geogre Mason (Mỹ) Một sinh viên cao học người Mỹ gốc Việt cùng bạn đã phát minh ra thiết bị có thể dập lửa mà không dùng tới nước. Được biết thiết bị cầm tay này dập lửa bằng cách phát ra âm thanh ở âm tần thấp nhằm khuếch tán oxy xung quanh ngọn lửa khiến nó dần bị tắt. Hiện phát minh đặc biệt của 2 chàng trai này đang khiến thế giới “phát sốt”. Thay vì dùng nước, giờ đây những đám cháy lớn có thể được dập tắt trong nháy mắt bằng… sóng âm tần số thấp, nhờ phát minh mới của kĩ sư gốc Việt. Một phát kiến về dập lửa đã được 2 kỹ sư thuộc Đại học Geogre Mason (Mỹ) ra mắt. Cụ thể, đây là một thiết bị có thể dập lửa mà không dùng tới nước. Việt Trần – một sinh viên cao học người Mỹ gốc Việt và người bạn, Seth Robertson đã cùng nghiên cứu để cho ra mắt thiết bị phát sóng âm tần số thấp, và áp dụng vào việc dập lửa. Được biết, hai tác giả chỉ mất hơn 600 USD và 1 năm nghiên cứu để cho ra đời sản phẩm. Nhưng đây được coi là một phát kiến rất thực tế, do thiết kế đơn giản, tiện dụng. Không những thế, còn có thể giảm thiểu tối đa thiệt hại trong quá trình chữa cháy. Về cơ bản, phát kiến này là một thiết bị cầm tay có khả năng phát ra âm thanh ở âm tần thấp (30-60 hertz) nhằm khuếch tán oxy xung quanh ngọn lửa và khiến chúng tắt ngúm. Hầu hết các tờ báo lớn trên thế giới đang “phát sốt” vì sáng chế mang tính thời đại này. Trang CNET nổi tiếng của Mỹ nhấn mạnh: “Hãy tưởng tượng nếu tất cả thứ bạn cần để dập tắt đám cháy là một chiếc loa, đó là một ý tưởng đã được Bộ Quốc phòng Mỹ chứng mình từ năm 2012. Nhưng đây là lần đầu tiên trong lịch sử, ý tưởng đó đã được thử nghiệm thực tế”. Nhờ video clip thử nghiệm thiết bị với một đám cháy từ cồn, tin tức của hai nhà sáng tạo trẻ tràn ngập khắp mặt báo ở nước Mỹ. Việt Trần chia sẻ anh cũng đồng thời nhận được rất nhiều ý kiến ủng hộ cũng như góp ý chuyên môn của các nhà khoa học trên khắp thế giới. Hiện phát minh của hai kỹ sư này đang được nghiên cứu mở rộng quy mô thử nghiệm trước khi đăng kí bằng sáng chế.  

Khi Tuổi Già đến với bạn, bạn sẽ thấy trên thế giới này mọi thứ đều giảm giá trị! Những thứ bạn hừng hực lao vào kiếm tranh giành khi tuổi trẻ thì giờ gần như vô nghĩa! Khi trẻ, nội tiết tố thấm đẫm trong máu bạn, làm bạn thấy Ngọc Trinh luôn quá hấp dẫn và thèm muốn, bạn cật lực làm lụng để được ngủ với những cô nàng như vậy! Bạn cũng bị những siêu xe làm cho điên cuồng, bị những giày hiệu túi hiệu làm cho choáng váng, bị những món ăn ngon nhà hàng sang trọng làm khó cưỡng nổi! Nhưng khi tuổi già đến, tình dục chỉ là câu chuyện lịch sử, răng cỏ tiêu hoá chả còn biết ngon miệng, ăn bào ngư vi cá cũng chả tiêu nổi, sức khoẻ cũng chả đủ để lái chiếc siêu xe..., và khi đó, tiền đối với bạn chỉ là thứ nhạt nhẽo! Và lúc đó, Tình Già với nhau lại là thứ quý báu nhất! Con cái nó có yêu thương bạn đến đâu nó cũng không thể hiểu được cái đau nhức trong xương cốt của bạn, nó có chăm lo cho bạn đến đâu cũng không thể hiểu được cảm xúc trở thành người thừa của xã hội nó buồn đến thế nào! Và bạn lại có xu hướng không muốn làm phiền con cái, bạn không muốn nó vì bạn mà chậm lại cuộc đua đời mà nó đang hăng hái, cũng giống bạn khi xưa! Và khi đó chỉ có tình bạn già là hiểu nhau và chia sẻ với nhau được mà thôi! Và Tình Già đó phải được xây dựng từ lúc còn trẻ, phải tốn hàng chục năm để có sự ấm áp lúc xế chiều! Vậy ai giờ còn mãi tất bật với những cuộc đua nẹt lửa hàng ngày, hãy bớt lại một chút, tìm và xây dựng cho mình Một Mối Tình Già đi, không thì sẽ muộn đấy!   FB Hòa Augustino

Một chiếc iPhone nạm kim cương sẽ tốn của bạn 95 triệu đôla, thế nhưng nếu những chiếc iPhone xa xỉ như vậy nằm ngoài tầm với của bạn, đừng buồn, vì mỗi chiếc điện thoại thông minh đều chưa các kim loại quý như vàng, bạc, đồng, bạch kim và palladium. Đây không chỉ là những chi tiết thú vị về thiết bị điện tử không bao giờ rời xa bạn nửa bước. Getty Images   Những kim loại quý này đang ngày càng trở nên quý hiếm vì chúng ta đang đối diện với nguy cơ không còn khả năng khai thác chúng từ lòng đất. Điều này cũng đủ để thấy chiếc điện thoại thông minh của bạn có giá trị nhiều hơn bạn nghĩ. Giá trị tiềm ẩn của những kim loại quý bên trong thiết bị điện tử cũ của bạn, và cách tốt nhất để tách chúng ra, là chủ đề được thảo luận tại Hội thảo Những Ý tưởng Thay đổi Thế giới của BBC Future tại Sydney vào tháng 11 năm 2016.   Chính xác thì chiếc điện thoại thông minh của tôi có những gì?   Các điện thoại cũ là những két sắt tí hon chứa các loại kim loại và khoáng sản quý. Một chiếc iPhone thường chứa khoảng 0,034 gram vàng, 0,34 gram bạc, 0,015 gram palladium và chưa đến một phần nghìn gram bạch kim. Nó cũng chứa những loại kim loại ít giá trị hơn như nhôm (25g) và đồng (khoảng 15g).   Đó chỉ mới là bắt đầu. Các điện thoại thông minh cũng chứa các loại đất hiếm, vốn có rất nhiều trên Trái Đất nhưng tốn rất nhiều tiền để khai thác như yttrium, lanthanum, terbium, neodymium, gadolimium và praseodymium.   Bên cạnh đó, nhựa, kính, pin... cũng nằm trong danh sách những nguyên liệu dài dằng dặc. Tất cả những nguyên liệu này đều chiếm một tỷ lệ khá nhỏ bên trong chiếc điện thoại. Thế nhưng ngày nay có khoảng hơn 2 tỷ người đang sử dụng điện thoại thông minh và con số này được dự đoán sẽ tiếp tục tăng. Bên cạnh đó, mật độ của những nguyên liệu này trong các điện thoại, ví dụ như vàng và bạc, cao hơn rất nhiều so với mật độ trong các quặng có trọng lượng tương đương. Một tấn iPhone sẽ có tổng lượng vàng cao hơn 300 lần so với một tấn quặng vàng và có lượng bạc cao hơn 6,5 lần so với một tấn quặng bạc.   Vì sao chúng ta cần quan tâm? Hai tỷ người sử dụng điện thoại thông minh nâng cấp lên điện thoại mới sau khoảng 11 tháng. Điều này đồng nghĩa với việc điện thoại cũ của họ bị vứt vào một góc nào đó và rơi vào lãng quên. Chỉ 10% trong số này được tái chế. Chúng thực sự là những mỏ vàng đang ẩn mình trong những chiếc hộp, kệ tủ. Trong thời đại ngày nay, khi mà ngày càng nhiều tài nguyên đang trở nên khan hiếm, việc tránh lãng phí những nguyên liệu này sẽ giúp mang lại lợi ích cho môi trường cũng như cho nền kinh tế.   "Một tấn iPhone sẽ có tổng lượng vàng cao hơn 300 lần so với một tấn quặng vàng và có lượng bạc cao hơn 6,5 lần so với một tấn quặng bạc." Hàm lượng kim loại quý trong từng chiếc điện thoại khá nhỏ. Thế nhưng việc khai thác những kim loại này từ điện thoại sẽ trở nên hấp dẫn hơn ở một quy mô lớn: Một triệu chiếc điện thoại có thể mang lại 16 tấn đồng, 350kg bạc, 34kg vàng và 15kg palladium. Thách thức ở đây là làm sao để khai thác những nguyên liệu này một cách an toàn và tiết kiệm. Một lượng lớn những rác thải công nghệ, trong đó có điện thoại di động, được chuyển đến những nước như Trung Quốc, nơi chúng được tháo gỡ bằng những phương pháp kém an toàn. Quý Tự, một thị trấn thuộc tỉnh Quảng Đông ở phía đông nam Trung Quốc, được mệnh danh là bãi rác thải công nghệ lớn nhất trên thế giới. Điều này đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho cư dân ở đây và khiến cho đất đai, nguồn nước, không khí bị ô nhiễm. Getty Images Các thiết bị điện tử chứa nhiều kim loại quý và đất hiếm, nhưng đa phần việc phân tách chúng được thực hiện ở những nơi ô nhiễm như tại Quý Tự, Trung Quốc Ngay cả việc tái sử dụng rác thải công nghiệp ở chính quốc gia tạo ra chúng cũng mang lại nhiều thách thức. Tại Úc, việc tái chế rác thải công nghệ yêu cầu quy trình nấu chảy ở quy mô công nghiệp, vốn rất tốn kém và cũng không hề thân thiện với môi trường. Có cách nào khác tốt hơn không? Tất nhiên là có. Cách tốt nhất là tránh đổi điện thoại thường xuyên. Thế nhưng có lẽ đây cũng là cách thiếu thực tế nhất. Vì vậy, chúng ta cần có những cách tốt hơn. Nhà khoa học về chất liệu, Veena Sahajwalla, từ Đại học New South Wales, đang từng bước tìm giải pháp cho vấn đề toàn cầu này. Sahajwalla, người đại diện cho sự kiện của BBC tại Sydney vào tháng 11 năm 2016, cho rằng cần có những 'nhà máy cực nhỏ', với khả năng tách rời các kim loại quý từ điện thoại một cách vệ sinh và hiệu quả, và nung chảy những thành phần còn lại. Phương án của bà tập trung vào việc giảm thiểu sự tiếp xúc giữa con người với những vật liệu nguy hiểm bên trong điện thoại thông minh. Những bảng mạch điện tử có thể được tách rời bởi những cánh tay robot, sau đó được đưa vào một lò luyện kim có chức năng sử dụng những phản ứng chính xác ở nhiệt độ cao để tách rời các kim loại quý. Tất cả những thành phần độc hại hoặc không còn giá trị sử dụng có thể được tiêu huỷ một cách an toàn. Những nhà máy siêu nhỏ này sẽ có kích cỡ bằng một container tàu biển, và chúng có thể tạo nên cơ hội kinh doanh cho những ai muốn khai thác vàng từ rác thải công nghệ. Biết đâu, nếu làm công việc này đủ lâu, bạn có thể tự tạo ra cho mình một chiếc điện thoại thông minh nạm vàng hoặc kim cương. Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future. http://www.bbc.com/future/story/20161017-your-old-phone-is-full-of-preci... Nguồn: http://www.bbc.com/vietnamese/vert-fut-37741844

Đoàn biểu tình bị hốt về đồn, tên công an hỏi cô gái trẻ: - Ai xúi giục cô đi biểu tình? - Em có đi biểu tình đâu! - Đi trong đoàn người biểu tình mà chối là không biểu tình à? - Anh nghĩ đi trong đoàn người biểu tình là biểu tình à?... - Thế cô đi chung với những người đó làm gì? - Em đi xem.... - Xem cái gì, biểu tình có gì mà xem? - Em không xem người biểu tình! - Nè cô, cô giỡn mặt với tôi hả? Cô không xem người biểu tình thì xem cái gì? - Em đi xem bọn thế lực thù địch nào phát tiền cho người biểu tình! - Hay lắm! Thế cô có thấy ai phát tiền không? - Tiên sư cha cái bọn mọi rợ, rừng rú nào đó tung tin vịt anh ạ, Em đi cả hàng chục lần rồi mà chẳng thấy ai phát tiền cả! - Này cô..?!.