Ảnh: USAnews
Năm 2019, Việt Nam dự toán thu thuế Bảo vệ môi trường là 69.758 tỷ đồng, tuy nhiên chi Bảo vệ môi trường chỉ có 2.290 tỷ đồng. Tức là dôi ra hơn 3 tỷ USD (67 nghìn tỷ đồng) thu vào ngân sách mà không được sử dụng đúng mục đích. Nói thẳng là 3 tỷ USD này dùng để bù lỗ cho các tập đoàn nhà nước và cân đối thu chi!
Đáng nói hơn, dự toán thu từ thuế bảo vệ môi trường tăng liên tục trong 3 năm gần đây. Từ 45 nghìn tỷ năm 2017, đến 47 nghìn tỷ năm 2018. Trong khi đó chi bảo vệ môi trường trong 2 năm này không tăng bao nhiêu. Chỉ tính riêng 3 năm gần nhất, thì đã có khoảng 7 tỷ USD được thu từ tiền thuế nhân dân trên danh nghĩa “bảo vệ môi trường” nhưng được sử dụng cho mục đích khác. Nói thuế phí của Việt Nam không hề rẻ là chính vì lí do đó!
Ngày cuối năm 2019, Việt Nam “hân hoan” tuyên bố thu ngân sách vượt dự toán hơn 128.000 tỷ đồng. Nhưng thực tế khu vực tăng mạnh nhất là thu từ dầu thô vượt 26,2% dự toán. Tức là vẫn nhờ lực đẩy của khai thác tài nguyên và khoáng sản. Mà tài nguyên khoáng sản quốc gia thì có hạn! Trữ lượng than khai thác được đã cạn kiệt, phải nhập khẩu từ nước ngoài. Việc Việt Nam dựa ngày càng nhiều vào nguồn thu từ khai thác dầu thô còn mang nhiều nguy cơ chính trị, đặc biệt là khi Trung Quốc đã liên tục tăng cường sức ép trên Biển Đông những năm gần đây.
Thu thuế từ dân nhưng sử dụng không đúng mục đích, cân đối thu chi bằng việc khai thác tài nguyên quốc gia là hai trong số nhiều đặc điểm của việc phát triển không bền vững. Bài học nhãn tiền là Venezuela với trữ lượng dầu thô lớn nhất thế giới nhưng vẫn trở thành nước đói nghèo, từ nước giàu nhất Châu Mỹ La-tinh với GDP cao hơn Tây Ban Nha những năm 1970, Venezuela bắt đầu đi vào vòng xoáy khủng hoảng khi trao quyền khai thác dầu thô cho các tập đoàn nhà nước.
Người dân có thể chưa chết vì con Virus có nguồn gốc từ “anh bạn vàng”, nhưng đang chết vì dịch, chết vì thiếu sự hỗ trợ, chết vì ngân sách quốc gia như dòng sông đã cạn! Số tiền mà các tập đoàn nhà nước phung phí của nhân dân chỉ trong những năm gần đây đã lên đến hàng chục tỷ USD!
Thái Lan, Malaysia đã giảm tiền điện cho dân, Indonesia miễn giảm tiền điện cho 31 triệu hộ nghèo, tất cả các nước này đều có những gói hỗ trợ tài chính. Khi các chính sách hỗ trợ còn rất hạn chế và chủ yếu nằm trên giấy, chính phủ Việt Nam đang đòi hỏi nhân dân phải ở nhà, đồng nghĩa với việc ngưng kế sinh nhai! Mà không phải chỉ khống chế được dịch, mở cửa lại là đủ vì kinh tế thế giới sẽ còn tiếp tục suy trầm, người nghèo Việt Nam biết trông đợi vào đâu?
Những gì của dân hãy trả lại cho dân, chỉ có tiếp tục cải tổ cơ chế mới có thể giảm được lượng tài sản quốc gia đang bị phung phí cho các nhóm lợi ích, chỉ có cải tổ mới có thể đưa nền kinh tế tư nhân cất cánh, tận dụng được cơ hội bằng vàng khi các nước phát triển dời chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc!
Không làm được điều đó, thì cũng xin đừng tự hào ngạo nghễ, xin đừng duy ý chí với những tuyên bố lấy được, cũng đừng nói lên 2 chữ “vì dân”.
Anh Vũ Ngô
Nguồn số liệu: Cổng thông tin Điện tử nhà nước
