Dân chúng cả nước xôn xao và bán tán, người khen kẻ chê, đám chỉ trích chuyện một nữ kỹ sư trẻ có vẻ "thiếu hiểu biết" về xã hội, đời sống với hai câu hỏi: El Nino là gì và Canh cua nấu với rau nào?
Ảnh: Cách mạng nhung của hàng trăm ngàn người biểu tình khiến cho chủ nghĩa cộng sản sụp đổ hoàn toàn ở Tiệp Khắc ngày 17.11.1989.
Cô gái đó không biết, có thể đáng chê trách vì còn trẻ mà cái tối thiểu và dường như là cơ bản về mặt thông tin đời thường còn không biết thì cũng không nên luận biện hay chống chế nhiều.
Sự hiểu biết có thể trau dồi, sự thiếu sót có thể bổ sung, sự sai lầm có thể sửa chữa, nhưng sự bảo thủ đến cùng cực với thứ mình không biết mới là đáng nguyền rủa hơn cả.
Chuyện một nữ kỹ sư không trả lời được hai câu hỏi trên, chỉ là vì cô ấy không biết, và cô ta vẫn vui vẻ thừa nhận, ngay trên truyền hình, và cô gái này cần sự trợ giúp của mọi người. Đó là điều hoàn toàn bình thường về mặt thái độ và sự cầu tiến, đáng khích lệ.
Nhưng thử hỏi, cả thế giới này, nhất là những người mang danh cộng sản, hỏi rằng họ có thể trả lời câu hỏi chủ nghĩa xã hội là gì không? Mà sao họ vẫn đi tìm và rao giảng hàng chục thập kỷ qua nhưng rồi chính họ vẫn không hiểu hay biết nó là gì, mà vẫn quả quyết chắc rằng nó có vẻ như là tồn tại???
Sự không biết ấy mới đáng sợ, vì có thể cả dân tộc và nhiều thế hệ phải trả giá vì những suy đoán và mộng tưởng của những người thực không hiểu gì về nó nhưng lại mặc nhiên định nghĩa và truyền thụ nó qua nhiều lớp người, hàng chục năm ròng.
Cô gái ấy biết ngay câu trả lời khi đang ngồi trên chiếc ghế nóng sau vài nút bấm của tổ tư vấn, nhưng cả thế giới này, phần lớn đều hiểu chủ nghĩa xã hội là ảo tưởng, phần còn lại theo chủ thuyết ấy cũng chẳng biết nó là gì suốt bao năm tìm kiếm và cùng quẫn trong những bế tắc và mâu thuẫn xã hội mà rồi dần trở nên suy biến trong niềm tin và sự hiểu biết hạn hẹp của chính mình.
El Nino về chủ nghĩa xã hội đã chấm dứt từ cuối thế kỷ trước bằng sự sụp đổ hệ thống trên thế giới. Rau Đay đã từng là thứ thực phẩm quý giá cho những người cộng sản trong cách mạng bạo lực và trong nhiều năm xây dựng vực dậy đất nước sau đó, mà ngay cả vài quốc gia cộng sản hiện tại như Triều Tiên hay Venezuela cho đến giờ còn không cả có thứ đó mà ăn. Và chủ nghĩa xã hội thì tuyệt nhiên vẫn chưa ai tìm thấy trên trái đất này.
El Nino, rau Đay hay Chủ nghĩa xã hội, ba thứ ấy, thứ nào mới là không tồn tại và ai mới là thực sự đáng chê trách và cần phải thay đổi?
Câu trả lời đều hiển hiện rõ ràng, hơn bao giờ và hơn lúc nào hết.
