Nguyễn Đức Chung, cựu Phó Bí Thư thành ủy Hà Nội, Chủ Tịch Hà Nội và từng là giám đốc sở Công An Hà Nội, đã bị truy tố và bị bắt giữ vào ngày 28/8/2020 liên quan đến các vụ án rửa tiền, buôn lậu trong vụ án Nhật Cường; vi phạm quản lý tài sản nhà nước; và chiếm đoạt tài liệu bí mật quốc gia. Ảnh: Cafe Business
KS Nguyễn Ngọc Bảo – Việt Tân
Mới đây, Thiếu Tướng Công An CSVN Nguyễn Đức Chung, Phó Bí Thư Thành Ủy Hà Nội, Chủ Tịch Ủy Ban Nhân Dân và từng là giám đốc Sở Công An Hà Nội, đã bị truy tố và bị bắt giữ vào ngày 28 tháng Tám liên quan đến ba vụ án: rửa tiền, buôn lậu trong vụ án Nhật Cường; vi phạm quản lý tài sản nhà nước; và chiếm đoạt tài liệu bí mật quốc gia.
Nguyễn Đức Chung nằm trong danh sách 100 quan chức cao cấp CSVN bị nêu tên dích danh trong các Hồ sơ “Shadow Report năm 2016, 2018 về các hành vi giết người, tra tấn”, “Đàn áp Phái Đoàn Giáo dân Song Ngọc đi kiện về vụ Formosa”, cưỡng đoạt tài sản và giết chết cụ Lê Đình Kình trong vụ Đồng Tâm, để nhằm bị trừng phạt theo tinh thần đạo luật Global Magnitsky.
Những hồ sơ đặc biệt này, bằng tiếng Anh, thực hiện một cách công phu, dầy hàng trăm trang, có hình ảnh, chức vụ, địa chỉ, thân thế các quan chức CSVN thủ phạm, được 9 tổ chức tại Hoa Kỳ, Anh, Hòa Lan, Đức và Thụy Sĩ, với sự hỗ trợ của Đảng Việt Tân, được thực hiện trong vòng hơn 5 năm qua. Các tài liệu được soạn theo khuôn mẫu của Istanbul Protocol, để có thể nhanh chóng trở thành những tài liệu có tính chất pháp lý, đệ nạp trước những Tòa Án về hình sự quốc tế hay quốc gia Việt Nam tự do, dân chủ sau này. Hồ sơ này cũng đã chuyển đến Ủy Ban Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc và Bộ Ngoại Giao các quốc gia đã có đạo luật Global Magnitsky, để yêu cầu trừng phạt.
Sự trừng phạt dựa theo Đạo Luật Global Magnisky gồm các biện pháp phong tỏa, tịch thu tài sản phi pháp và cấm nhập cảnh đối với các quan chức và gia đình, dính líu trong các vụ hối lộ quy mô, sang đoạt phi pháp tài sản của ngươi khác, hay ra lệnh, chỉ huy các vụ đàn áp quy mô, tra tấn, giết người.
Global Magnitsky có mục tiêu đánh vào quyền lợi cốt lõi các quan chức cao cấp độc tài: Khối tài sản phi pháp khổng lồ mà họ đã thu thập, thụ đắc qua chức vụ và các hành vi phi pháp hối lộ và cưỡng đoạt tài sản quy mô, nhằm chuẩn bị hạ cánh an toàn.
Hiện nay, Hoa Kỳ, Canada, Lithuania, Anh đã thông qua Đạo Luật Global Magnitsky hay những đạo luật chế tài có nội dung tương tự. Trong đó dự kiến là Thụy Sĩ, Liên Âu, Úc sẽ thông qua đạo luật Global Magnitsky vào giữa năm 2021. Có thể xem như 95% những quốc gia tiền tiến Tây Phương pháp trị, mà quan chức cao cấp CSVN chôn giấu tài sản phi pháp dưới dạng bất động sản, trương mục ngân hàng, cổ phần xí nghiệp, v.v. đều có những biện pháp trừng phạt. Và với các biện pháp tương trợ giữa guồng máy pháp lý của 2 quốc gia có ký kết với nhau (Mutual Legal Assistance), việc điều tra, truy lùng TSPP sẽ được tiếp tục trải rộng qua biên giới một quốc gia khác.
Mặc dù Đạo Luật Global Magnisky đang được nhiều quốc gia thông qua, nhưng khá nhiều người tỏ vẻ hoài nghi về việc thi hành và mức độ hiệu quả của các biện pháp chế tài Global Magnitsky, nhất là việc phong tỏa, tịch thu các tài sản phi pháp.
Việc truy lùng và thu hồi tài sản phi pháp (TSPP) đã bắt đầu từ những năm 1980, với trường hợp nhà độc tài Marcos của Phi Luật Tân (bị hạ bệ năm 1986, mất năm 1988). Một Ủy Ban đề xuất bởi Tổng Thống Aquino (Presidential Commission on Good Gouvernement) đã truy lùng và thu hồi được khoảng 4 tỷ Mỹ Kim sau 20 năm (1986-2016) hoạt động trên một tổng số TSPP ước lượng 10 tỷ Mỹ Kim. Chính quyền Liên Bang Thụy Sĩ đã trao trả 658 triệu Mỹ Kim, trong đó một khoản tiền quan trọng được tịch thu từ các trương mục của Marcos, ngay vào cuối thập niên 90.
Trong trường hợp của tướng độc tài xứ Nigeria Sani Abacha (mất năm 1998), Bộ Ngân Khố Hoa Kỳ đã hoàn trả 480 triệu Mỹ Kim cho chính phủ Nigeria vào 2015, Liechtenstein trả 167 triệu Euros (phần TSPP của Abacha, 2014) cho Nigeria, Thụy Sĩ hoàn trả 321 triệu Euros (phần TSPP của Abacha, 2017) cho Nigeria.
Sau đây là những điểm đặc biệt của việc truy lùng TSPP, theo Công Ước UNCAC (Công Ước Phòng Chống Tham Nhũng – UN Convention Against Corruption) của LHQ và StAR (Sáng Kiến Thu Hồi Tài Sản bị Đánh Cắp – Stolen Assets Recovery Initiative) của Ngân Hàng Thế Giới.
– Vì không phải là vấn đề hình sự, chỉ liên quan đến một bất động sản, sản phẩm nghệ thuật, trương mục ngân hàng, nên không cần tới bằng chứng (theo pháp lý) mà chỉ cần bằng chứng VỪA PHẢI (reasonable evidence). Những bằng chứng thật sự về TSPP sẽ được các cơ quan điều tra chuyên biệt với thẩm quyền rộng lớn NCA (National Crime Agency, Anh Quốc), FinCen (Financial Crime Enforcement Networks Hoa Kỳ), AGRASC (Agence de Gestion et de Recouvrement des Avoirs Saisis et Confisqués, Pháp) tiến hành.
– Không có thời hạn miễn tố hay hồi tố (trong vụ Marcos, gần 30 năm sau khi Marcos qua đời, số TSPP vẫn được thu hồi).
– TSPP vẫn bị truy lùng, và thu hồi dù người sở hữu đã qua đời, đang trốn chạy hay vẫn còn tại chức (vụ Teodora Obiang, đương kim Phó Tổng Thống Guinea Equatorial, TSPP vẫn bị Tòa Án Pháp tịch thu). Cho dù TSPP đã được chuyển qua hàng con cháu (trường hợp Sani Abacha, Gaddafi).
– Riêng trong phần rửa tiền, chuyển ngân phi pháp qua trung gian (puppet master) từ các thiên đường thuế khóa (Tax Heaven) như Andorra, Man Island, Liechtenstein, Cyprus, Saint Martin, Cayman Islands, Bermuda, Bahamas,…), từ năm 2017 và nhất là từ 2018 cho tất cả các quốc gia đã ký AEOI (Trao Đổi Thông Tin Tự Động – Automatic Exchange of Information) cho các dữ kiện liên quan đến việc chuyển ngân từ một trương mục tại nước ngoài (thường từ một thiên đường thuế khóa) vào các quốc gia tiền tiến. Do đó, tất cả các hành động chuyển ngân sẽ được ghi lại, nhất là ai sẽ là người hưởng được số tiền đó.
Có thể nói, với sự phát triển vượt bực về công nghệ thông tin, với khả năng ghi dấu chi tiết hoạt động (activity log) và truy cập (access), lưu trữ an toàn (digital signature), chuyển ngân phi pháp để rửa tiền (money laundering) ngày càng bị kiểm soát nghiêm nhặt, nhất là khi xuất phát từ các thiên đường thuế khóa.
Với các biện pháp hữu hiệu trong khuôn khổ pháp lý quốc tế chống rửa tiền (UNCAC, StAR, AEOI, khai báo chi tiết về Trustee, Mutual Legal Assistance, khả năng điều tra rất rộng lớn của NCA, FinCen, AGRASC,…) Nhất là nguyên tắc rất đặc biệt đã từng gặt hái nhiều thành quả trong chiến dịch chống mafia tại Ý, cách đây hơn 40 năm: tịch thu, niêm phong TSPP trước, rồi sẽ trả lại sau, khi người sở hữu chứng minh được là đã thụ đắc bằng lợi tức hợp pháp của họ.
Tóm lại, vấn đề truy lùng và thu hồi nhanh chóng một số lượng đáng kể tài sản phi pháp các quan chức CSVN chôn giấu tại ngoại quốc, dù dưới bất cứ dạng nào; không còn là một vấn đề không tưởng nữa.
Hiệu quả tùy thuộc vào sự quyết tâm truy lùng và thu hồi tài sản phi pháp của một ủy ban chuyên biệt của chính phủ Việt Nam tự do dân chủ tương lai. Nhằm hoàn trả phần nào cho các nạn nhân và đóng góp tài chánh vào công cuộc canh tân đất nước.
KS Nguyễn Ngọc Bảo
#Magnitsky #tàisảnphipháp #NguyễnĐứcChung
