Washington DC- Vào sáng ngày 7 tháng Giêng, 2021, vài giờ sau khi hàng trăm người ủng hộ Tổng thống Donald Trump xông vào Điện Capitol của Hoa Kỳ, chiếm giữ biểu tượng của nền dân chủ Hoa Kỳ, Quốc hội đã chính thức chứng nhận chiến thắng bầu cử của cựu Phó Tổng thống Joe Biden thuộc đảng Dân chủ.
Ngay sau đó, Tòa Bạch Ốc đã đưa ra một tuyên bố từ Tổng Thống Donald Trump, trong đó ông cam kết sẽ “chuyển giao quyền lực trong trật tự” khi ông Biden tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20 tháng Giêng. Một ngày trước, Tổng thống Trump đã có những tuyên bố kích động một đám đông tràn vào Điện Capitol để tìm cách lật ngược kết quả bầu cử.
Những hình ảnh phá hoại và gây sốc tại Điện Capitol mà nhiều nhà lập pháp gọi là “cuộc nổi loạn” tràn ngập màn hình truyền hình ở Hoa Kỳ và trên toàn thế giới.
Nghi thức kiểm phiếu đại cử tri của mỗi tiểu bang là thủ tục cuối cùng liên quan đến quá trình bầu cử Tổng Thống Hoa Kỳ.
Trước phiên họp ngày 6 tháng Giêng của lưỡng viện Quốc Hội, các đồng minh lâu năm của ông Trump như Phó Tổng thống Mike Pence và lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell đã tuyên bố sẽ hành xử theo đúng Hiến Pháp.
Sau cuộc hỗn loạn tại Điện Capitol, Quốc hội đã tiếp tục phiên họp vào cuối ngày 6 tháng Giêng, chứng nhận chiến thắng của ông Biden bất chấp nỗ lực của một vài nhà lập pháp Đảng Cộng hòa nhằm ngăn chặn quá trình này. Sau các cuộc tranh luận đôi khi căng thẳng kéo dài vào những giờ đầu của ngày 7 tháng Giêng, Thượng viện và Hạ viện đã bác bỏ hai ý kiến phản đối cuộc kiểm phiếu và chứng nhận cuộc kiểm phiếu cuối cùng của Cử tri đoàn với ông Biden nhận được 306 phiếu Đại Cử Tri và ông Trump 232 Đại Cử Tri.
Thượng nghị sĩ Cộng hoà Mitch McConnell đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ nỗ lực các nhà lập pháp của Đảng Cộng hòa đã tìm cách ngăn chặn thủ tục chứng nhận kết quả bầu cử và cảnh báo về những thiệt hại lâu dài mà nỗ lực phản đối này có thể gây ra cho nền dân chủ của quốc gia. Ông McConnell nhấn mạnh: "Theo Hiến pháp chúng ta, những nhà lập pháp có một vai trò hạn chế. Chúng ta không thể đơn giản tự tuyên bố chúng ta là ‘hội đồng bầu cử quốc gia’. Các cử tri, các tòa án và các tiểu bang đều đã lên tiếng. Nếu chúng ta bác bỏ quyết định của họ, thì sẽ làm cho nền Cộng hòa của chúng ta bị tổn hại mãi mãi."
Phiên họp chứng nhận kết quả bầu cử đã bị gián đoạn bởi những người ủng hộ ông Trump, phá hàng rào an ninh, phá cửa, đập cửa sổ, leo tường xông vào Điện Capitol, đập phá bên trong và lục tung các văn phòng làm việc của các nhà lập pháp.
Các nhân viên an ninh đã phải dùng bàn ghế chặn cửa vào Hạ viện và rút súng trước khi sơ tán các nhà lập pháp và những nhân viên.
Cảnh sát cho biết những người bạo động đã sử dụng hơi cay để tấn công cảnh sát và một số cảnh sát đã bị thương. Lực lượng Vệ binh Quốc gia đã được điều động đến để giúp cảnh sát để giải tỏa những người ủng hộ Tổng thống Trump ra khỏi Điện Capitol.
Bốn người đã thiệt mạng trong cuộc hỗn loạn - một phụ nữ do bị cảnh sát bắn khi xông vào tòa nhà Quốc Hội và 3 người khác chết trong “tình huống khẩn cấp y tế”. Cảnh sát đã bắt giữ 52 người.
Cảnh sát cũng cho biết hai quả bom ống đã được thu giữ, một quả nằm ngoài trụ sở Đảng Dân chủ và một quả nằm ngoài trụ sở Đảng Cộng hòa . Cảnh sát tìm thấy trong một chiếc xe một thùng lạnh chứa một khẩu súng dài và bom xăng trong khuôn viên Điện Capitol.
Tổng thống đắc cử Joe Biden hôm thứ Tư nói rằng cuộc bạo động tại Điện Capitol của Hoa Kỳ là một "cuộc tấn công vào nền dân chủ Hoa Kỳ”, điều chưa từng xảy ra trong thời hiện đại. Ông Biden nói: “đây là một cuộc tấn công vào nền Cộng hòa của chúng ta, một cuộc tấn công vào nền pháp trị… những khái niệm thiêng liêng nhất của nước Mỹ”. Ông Biden nói rằng những cảnh hỗn loạn diễn ra tại Điện Capitol của Hoa Kỳ không phản ánh một "nước Mỹ thực sự", và cho rằng đó là hành động của "một số ít những kẻ cực đoan coi thường pháp luật”. Ông Biden kêu gọi Trump phải ngay lập tức thực hiện lời tuyên thệ bảo vệ Hiến pháp bằng cách lên truyền hình quốc gia yêu cầu chấm dứt "cuộc bao vây".
Vài giờ sau khi Điện Capitol bị nhấn chìm trong hỗn loạn và sau lời kêu gọi của ông Biden, trong một video Tổng Thống Trump đã kêu gọi những người ủng hộ ông "hãy về nhà" nhưng vẫn tiếp tục lặp lại những lời cáo buộc gian lận bầu cử vô chứng cứ.
Twitter sau đó đã hạn chế người dùng đăng lại video của Trump và Facebook đã gỡ bỏ video này với lý do có nguy cơ “gây bạo lực”. Twitter sau đó cho biết đã khóa tài khoản của Trump trong 12 giờ vì "vi phạm nhiều lần và nghiêm trọng" các quy tắc của mạng xã hội này và đe dọa đình chỉ vĩnh viễn.
Ông Trump đã bị chỉ trích dữ dội bởi một số nhà lập pháp và đảng viên kỳ cựu của Đảng Cộng hòa, những người này đổ lỗi ông Trump đã kích động bạo động.
Khi trở lại Thượng viện vào tối ngày 6 tháng 1, sau khi đám đông bạo loạn bị đẩy lùi, Phó Tổng thống Mike Pence nói rằng: “Tôi nói với những kẻ gây cảnh hỗn loạn trong Điện Capitol ngày hôm nay, các người đã thất bại. Bạo lực không bao giờ chiến thắng. Tự do chiến thắng và nơi này vẫn là ngôi nhà của nhân dân.”
Còn ông McConnell tuyên bố: “Hoa Kỳ và Quốc hội Hoa Kỳ đã phải đối mặt với những mối đe dọa lớn hơn nhiều so với đám đông vô dụng mà chúng ta thấy hôm nay. Chúng ta chưa bao giờ bị nhụt chí trước đây và chúng ta sẽ không bị nhụt chí hôm nay. Họ tìm cách phá vỡ nền dân chủ của chúng ta, họ đã thất bại. Cuộc nổi dậy thất bại này chỉ nhấn mạnh tầm quan trọng của nhiệm vụ trước mắt của chúng ta đối với quốc gia. Chúng ta sẽ không cúi đầu trước sự vô pháp, hoặc đe dọa. Chúng ta sẽ thực hiện nghĩa vụ của mình đối với quốc gia theo Hiến pháp ngay tối nay”.
Cú sốc của cuộc tấn công vào Điện Capitol đã khiến một số thượng nghị sĩ Cộng hòa đổi ý và đã không phản đối việc chứng nhận chiến thắng của Tổng thống đắc cử Joe Biden. Một trong số đó là thượng nghị sĩ James Lankford, thuộc tiểu bang Oklahoma. Ông Lankford nói “hành động tàn phá và bạo động tại Điện Capitol của quốc gia chúng ta là một cuộc tấn công vào nền dân chủ. Không thể nào biện minh cho những hành vi bạo lực và đại đa số những người ủng hộ ông Trump không ủng hộ những hành vi này. Điều cần thiết hiện nay là toàn bộ Quốc Hội cùng biểu quyết để xác nhận kết quả bầu cử. Chúng ta phải sát cánh cùng nhau với tư cách là công dân Hoa Kỳ. Chúng ta phải bảo vệ Hiến pháp và pháp quyền của quốc gia”.
Hai ý kiến phản đối kết quả bầu cử ở Arizona và Pennsylvania đã bị lưỡng viện Quốc hội bỏ phiếu bác bỏ với tỷ lệ áp đảo.
Sau khi Quốc hội chứng nhận ông Biden thắng cử, ông Trump đã đưa ra một tuyên bố thông qua trợ lý Tòa Bạch Ốc Dan Scavino, nói rằng: “Mặc dù tôi hoàn toàn không đồng ý với kết quả của cuộc bầu cử và các dữ liệu khẳng định cho tôi điều đó, tuy nhiên sẽ có một sự chuyển giao quyền lực trong trật tự vào ngày 20 tháng 1.”
Theo các nguồn tin của Reuters, một số phụ tá tại Tòa Bạch Ốc đã từ chức để phản đối cuộc tấn công ở Điện Capitol, bao gồm ông Matt Pottinger, Phó Cố vấn an ninh quốc gia và bà Stephanie Grisham, Chánh văn phòng của bà Melania Trump và cựu Giám đốc Truyền thông kiêm thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc.
Các quan chức bầu cử của cả hai đảng và các nhà quan sát độc lập đều nói rằng không có gian lận đáng kể nào trong cuộc tranh cử ngày 3 tháng 11, mà ông Biden đã nhận được nhiều hơn ông Trump 7 triệu phiếu bầu.
Tình trạng bạo động hôm thứ Tư đã gây bàng hoàng cho các nhà lãnh đạo thế giới. Thủ tướng Anh Boris Johnson, trong một tweet, gọi các sự kiện trong Quốc hội là một “sự ô nhục” và nói rằng Hoa Kỳ thúc đẩy nền dân chủ trên toàn thế giới và điều thiết yếu hiện nay là cần có một sự chuyển giao quyền lực ôn hòa và trong trật tự.
Nguồn: Reuters, CNN, AP
