Đức Tâm - RFI
Chính ở phía bắc Ukraina, nhắm theo hướng Kharkiv mà quân đội Ukraina đã tiến hành một cuộc tấn công bất ngờ, có thể coi là thắng lợi lớn nhất kể từ đầu cuộc chiến. Bài viết của đặc phái viên Boris Mabillard đăng trên tuần báo Pháp Le Point ngày 11/09/2022, tức là vào lúc quân đội Ukraina phản công, chuẩn bị giành lại được thành phố Izium.
Quân đội Ukraina đã chọc thủng hàng phòng thủ Nga ở phía đông Kharkiv, một vùng nằm ở phía bắc Ukraina. Khi đâm mũi giáo vào các tuyến phòng thủ của kẻ thù, quân đội Ukraina đã xuất hiện tại những nơi mà quân Nga không ngờ tới. Cuộc tấn công cộng với yếu tố bất ngờ đã buộc quân đội Nga tháo chạy. Tình trạng vỡ đám trầm trọng đến mức chính quyền Nga, hiếm khi thấy, công khai thừa nhận đã vấp phải những khó khăn. Nhìn theo trục ngang, từ Kharkiv sang phía đông, các khu làng Balakliia, Volokhiv Yar và Borshchivka lần lượt được giải phóng. Hôm thứ Bẩy, 10/09, phát ngôn viên quân đội Ukraina thông báo đã kiểm soát được Koupiansk, một đầu nút giao thông đường sắt và đường bộ trọng yếu. Lực lượng Ukraina hiện nay đã tới cửa ngõ thành phố Izium, thành phố bị Nga chiếm đóng, có vị trí chiến lược giữa Donbass và Kharkiv và phía Ukraina sắp đánh chiếm được thành phố (ngày 11/09, Izium được giải phóng và ngày 14/09, tổng thống Ukraina Zelensky đã bất ngờ tới thăm thành phố này).
Ngoài giá trị quân sự và chiến lược của các lãnh thổ vừa giành lại được, những chiến thắng quân sự này đã giúp nâng cao tinh thần binh sĩ Ukraina. Cuộc phản công tại Kherson ở phía nam, từ nay liên quan đến ba mặt trận và sẽ sớm tạo ra một bước ngoặt quyết định. Nhất là trong bối cảnh phía Ukraina vẫn tiếp tục đà tiến quân.
Cuộc tấn công theo ba thời điểm
Thứ Hai, 29/08, chính quyền Ukraina thông báo tiến hành một cuộc phản công để giải phóng Kherson ở phía nam Ukraina. Cùng lúc, Kiev giữ im lặng tuyệt đối về các chiến dịch quân sự đang diễn ra trên toàn quốc và cấm tuyệt đối các nhà báo ra chiến tuyến. Trong lúc mọi cặp mắt đều hướng về Mikolaiv và Kherson thì quân đội Ukraina đã tiến về phía đông Slovansk ở vùng Donbass. Rồi trong tuần này, quân đội Ukraina đã tấn công ở phía đông của Kharkiv. Cuộc tấn công theo ba thời điểm chủ ý đánh lừa bộ tham mưu Nga. Vì nghĩ rằng mục tiêu chính của quân Ukraina là Kherson, bộ tham mưu Nga dã cho tái triển khai lực lượng ở phía nam, giảm bớt quân ở mặt trận Kharkiv.
Ban đầu rất kín đáo, chính quyền Ukraina không thông báo ngay các thắng lợi quân sự mà họ có thể thu được. Thế nhưng, hình ảnh những ngôi làng được giải phóng mà dân làng và binh sĩ Ukraina đăng trên các mạng xã hội của họ đã phá tan sự im lặng mà bộ tham mưu Ukraina rất muốn duy trì. Do vậy, bộ tham mưu Ukraina buộc phải khẳng định những gì đã được đăng tải trên internet nhưng đồng thời vẫn không cho các nhà báo tới vùng này để tự họ nhìn thấy thực tế các tiến bộ về quân sự của Ukraina.
Cũng tương tự, bên phía Nga, các blogger đã nói đến những khó khăn mà quân đội Nga vấp phải ở Kharkiv và lo lắng về việc quân đội của họ không có phản ứng gì. Hôm thứ Sáu, 09/09, các kênh truyền hình Nhà nước Nga chiếu hình ảnh điều động lực lượng chi viện và thứ Bẩy, 10/09, bộ tham mưu Nga thừa nhận bị mất Balakliia và thông qua phát ngôn viên bộ Quốc Phòng, Igor Konashenkov, thông báo « một sự chuyển quân có tổ chức đối với các lực lượng đang đóng tại Balakliia và Izium sang vùng Donetsk (nước Cộng hòa tự xưng Donetsk) ». Việc giành lại Izioum, nếu thành công, sẽ là một thắng lợi lớn của Ukraina kể từ đầu cuộc xâm lược của Nga hồi tháng Hai vừa qua. (Ngày 11/09, Ukraina đã chiếm được Izium).
Vũ khí của phương Tây, một trong những yếu tố chủ chốt trong cuộc phản công của Ukraina
Việc sử dụng đúng lúc các vũ khí hiện đại mà châu Âu và Hoa Kỳ cung cấp, chắc chắn, giúp đạt được những thành công này. Sau khi vội vã sử dụng các vũ khí quý giá trong các trận đánh mà không tạo ra được sự khác biệt cũng như dễ bị Nga oanh kích, quân đội Ukraina đã học cách sử dụng các loại vũ khí này một cách có ý thức. Hệ thống phóng rốc-két Himars (M142 High Mobility Artillery Rocket System) pháo tầm xa M777 và hệ thống pháo Howitzer Zuzana 155 mm đã giúp dập nát các tuyến tiếp viện và pháo của Nga. Tình báo Ukraina, được sự trợ giúp của các đồng minh ngoại quốc và chắc hẳn là của cả các kháng chiến quân hiện diện tại vùng bị chiếm đóng, đã xác định khu vực nào trên mặt trận cần tấn công và chỉ ra các mục tiêu cho pháo binh.
Vào lúc người ta nghĩ rằng không thể đối phó được với chiến thuật rải thảm bom một cách chậm rãi và gây sát thương lớn của Nga nhằm san bằng tất cả rồi sau đó chiến lĩnh lãnh thổ với một nhịp độ không thể ngăn cản được thì phía Ukraina lại áp đặt được nhịp độ chiến sự. Với ba cuộc phản công này, lực lượng Ukraina cho thấy họ có thể chuyển sang tấn công thì tốt hơn là kháng cự. Điều này không chỉ lên tinh thần cho binh sĩ Ukraina và làm suy sụp tinh thần của kẻ thù Nga. Các cuộc tái chiếm này, nếu tiếp tục diễn ra lâu dài, sẽ tạo ra một động lực mà quân đội Ukraina cần có sau những thất bại trong vùng Donbass hồi tháng Sáu và tháng Bẩy. Các cuộc phản công này cũng đưa ra một tín hiệu tích cực cho các đồng minh của Kiev sau khi họ đã cung cấp vũ khí và đang chờ đợi thắng lợi từ phía Ukraina.
