Từ những lần kinh nghiệm xảy ra liên tục trong hệ thống truyền thông, người dân tự nhiên thấy rằng cứ có nguồn tin từ báo giới nói ngược lại với tin đồn thì không cần phải kiểm tra, đối chiếu kết quả cuối cùng sẽ đúng y như… tin đồn.
Cuộc chạy đua rút tiền ngày một căng thẳng đã gây xáo động cho thị trường chứng khoán Việt Nam. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ra khuyến cáo cho các nhà đầu tư “cần bình tĩnh trước tình hình mới” và khẳng định Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ theo dõi sát tình hình, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để có thể bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư có liên quan. Sự khẳng định này không giúp nhà đầu tư yên tâm hơn mà trái lại sàn chứng khoán những ngày sau đó đỏ rực như một phản ứng domino. Đặc biệt khi một quan chức của Ngân Hàng Nhà Nước được báo chí hỏi rằng số tiền mà cổ đông của SCB hay Vạn Thịnh Phát bỏ ra mua cổ phiếu sẽ được ai trả, người có thẩm quyền bèn tỉnh bơ đáp… ai phát hành thì người ấy phải trả.
Không phải ai cũng là cổ đông của hai tổ chức SCB hay Vạn Thịnh Phát – những người trung lưu Việt Nam dành dụm chút ít giờ như ngồi trên đống lửa. Nhiều tỉnh thành từ Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Nha Trang tới Sài Gòn…, hàng đoàn người cũng rồng rắn từ 3 giờ sáng để mong rút được tiền của chính mình bởi người ta tin rằng SCB sẽ phá sản mặc dù hơi khó xảy ra. Dù khó hay dễ, người dân không còn thời gian tính toán hơn thiệt khi trong tay họ chỉ có tờ giấy lộn chứng nhận tài khoản của mình trong ngân hàng; trong khi đó, theo Quyết định 32/2021/QĐ-TTg, số tiền tối đa bảo hiểm trả cho tất cả khoản tiền gửi được bảo hiểm (cả gốc và lãi) của một người tại một ngân hàng khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm là 125 triệu đồng.
Báo chí được lệnh vào cuộc và gần như báo nào cũng có tin rất khích lệ về sinh hoạt của ngân hàng SCB. Có tờ báo còn trích lời ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó giám đốc Ngân Hàng Nhà Nước chi nhánh Sài Gòn cho hay, người dân “nắm bắt được chủ trương, chính sách và các giải pháp của ngành ngân hàng về bảo vệ quyền và lợi ích của người dân, của khách hàng khi gửi tiền vào hệ thống ngân hàng”…
Những lời ngon ngọt ấy cùng nhau hòa vào bài ca “lợi ích của người dân” chưa hết âm vang thì hai ngày sau Ngân Hàng Nhà Nước cho biết có quyết định kiểm soát đặc biệt Ngân hàng Sài Gòn (SCB).
Người dân ngơ ngác hỏi nhau vậy là sao? Là hết chứ sao! Dĩ nhiên không phải hết liền, hết ngay lập tức nhưng sẽ hết từ từ, rất nhẹ nhàng và không ai cảm thấy mình mất tiền. Từ những thông tư này đến các quyết định nọ, chủ tài khoản trong hệ thống SCB sẽ nhận được những lời khuyên và tùy vào tình hình hoạt động của hệ thống, số tiền mà họ có trong SCB sẽ giảm như thế nào tùy theo cách vận hành của những cán bộ vừa thay thế.
Vạn Thịnh Phát là một hồ sơ đầy bí ẩn, khi trong một thời gian dài, nó khuynh loát gần như toàn bộ bộ máy chính quyền TP.HCM. Những tên tuổi gắn liền với nó khiến cả nước giật mình và khó tin số tiền mà nó kiếm được chỉ trong thời gian ngắn. Đồng tiền của Vạn Thịnh Phát kiếm vào tỷ lệ nghịch với tài nguyên và ngân sách của nhà nước cũng như tiền vốn ít ỏi của người dân.
Trở lại với chuyện “tin đồn” liên quan đến Vạn Thịnh Phát và ngân hàng SCB. Tin đồn có thật xảy ra cho thấy mức độ xử lý khủng hoảng thông tin của nhà nước vẫn còn nằm trong cái vòng ấu trĩ mà nhiều chục năm qua vẫn luôn dùng đến: Báo chí quốc doanh và tuyên giáo bao cấp./.
Trích bài viết của Mặc Lâm
