Một tranh tường tại Wroclaw, Ba Lan, vẽ Tổng thống Putin với gương mặt giống Adolf Hitler và tay bị còng, cùng hàng chữ “Nuremberg for Putin” gợi đến phiên tòa xét xử tội ác chiến tranh sau Đệ nhị Thế chiến (ảnh: Adam Berry/Getty Images)
- SaiGon Nhỏ
Ngày 17 Tháng Ba vừa qua, Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) ở The Hague đã ban hành lệnh bắt giữ Tổng thống Vladimir Putin, hầu như ngay lập tức thế giới chợt tỉnh ra trước quyết định này và dĩ nhiên người giả vờ xem thường nó chính là Putin.
Xem thường bởi chắc chắn Putin đã lường trước động thái này khi tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine. Putin tự tin rằng ông ta sẽ chiến thắng một cách mau chóng và mọi sự kết án của bất cứ định chế nào đối với ông ta và đạo quân xâm lược sẽ bị vô hiệu hóa một khi Nga chiến thắng. Nhưng không đúng như tính toán của Putin, loài người, ít nhất là cả EU và nước Mỹ cùng đồng minh chưa bao giờ im lặng trước kẻ thủ ác đối với nhân loại, lệnh truy bắt Putin sớm muộn gì cũng tới khi con người khắp nơi bừng tỉnh trước cái ác của Putin và đạo quân của y.
Phản ứng trước động thái này của những người theo Putin rất giống nhau: Quyết định của ICC không hiệu lực đối với một tổng thống đương nhiệm và đối với những quốc gia không ký tên vào công ước Rome về vấn đề tội phạm chiến tranh và diệt chủng. Tuy nhiên những lập luận này ngay lập tức tỏ ra thiếu kiểm chứng những tiền lệ trước đây. Người ta đều biết Tòa án Hình sự Quốc tế từng ra lệnh bắt giữ Tổng thống đương nhiệm Nam Tư Slobodan Milosevic vì phạm tội ác chống lại loài người, không khác mấy với trường hợp Putin hiện nay
Thời điểm ấy, Tổng thống Milosevic và chính phủ của ông ta không tiếc lời chế giễu và bác bỏ thẩm quyền của lệnh bắt giữ vì Nam Tư không là thành viên của toà. Không ai tin rằng một tổng thống quyền lực như Milosevic lại chịu sự khống chế của một quyết định bên ngoài Nam Tư. Nhưng Milosevic quên rằng ông ta không thể mãi mãi ngồi trên chiếc ghế Tổng thống nên khi bị thất bại trong cuộc bầu cử sau đó, Slobodan Milosevic không đảo ngược được kết quả bầu cử, bị chính phủ mới bắt giữ và giao cho Tòa án Hình sự Quốc tế xét xử, bị chết khi đang chấp hành hình phạt tù.
Putin - Milosevic
Tình hình hiện nay của Putin không khác gì mấy với Milosevic, có khi tệ hại hơn. Milosevic không bị cả khối EU và Mỹ mang vào tầm ngắm, Milosevic không bị cả thế giới nguyền rủa như Putin, Milosevic không đe dọa cả thế giới bằng chiến tranh hạt nhân, Milosevic không gây xáo trộn cho cả thế giới như Putin và sau cùng Milosevic không xua quân xâm lược nước khác.
Putin và chính phủ của ông ta có thể không vượt qua lần bầu cử tới với bất cứ thủ đoạn nào bởi lẽ người dân Nga dù có tôn sùng ông ta cách mấy cũng không thể chịu nổi cái thòng lọng lủng lẳng trên đầu. Người Nga dù thực dụng và cuồng Putin đến đâu cũng không thể mang cái án chung với Putin nếu không hạ bệ ông ta vì chính tương lai của họ đang sống chung trên mảnh đất với một kẻ đào thoát quốc tế trú ẩn.
Putin không có sức mạnh tuyệt đối như người ta tưởng. Ông ta luôn phải đối phó với những khuôn mặt đối lập và những phong trào lớn nhỏ khắp nước luôn chờ đợi cơ hội lật đổ ông ta, lật đổ tư tưởng Đại Đế đang cuồng nhiệt thúc đẩy ông ta vào vòng xoáy giết người. Nếu trước đây những sân sau đầy quyền lực luôn ủng hộ ông ta để làm giàu thì nay cũng chính những nhóm thân hữu đó chính là mầm mống gây họa cho Putin khi âm thầm liên kết lật đổ Putin để “xóa bài làm lại” còn hơn thua trắng và bị liên lụy vì kết nối với Putin trong chiến tranh với Ukraine.
Nếu Putin bằng cách nào đó vượt qua được lần bầu cử sắp tới liệu ông ta có vượt qua những thách thức khác đang chờ ông ta phía trước?
Thứ nhất, một đất nước bị cô lập thật sự đối với hầu hết những quốc gia trên thế giới, lãnh đạo nào dám bắt tay làm ăn chính thức cấp nhà nước với một đất nước mà tổng thống của nó đang bị truy nã? Hiệp định kinh tế hay hợp đồng mua bán vũ khí nào sẽ được thỏa thuận khi cái lệnh truy nã đang sờ sờ ra đó? Rồi đây liệu Nga có được chấp nhận có mặt trong các hội nghị quốc tế khi một trong 123 quốc gia đã phê chuẩn ICC đứng ra tổ chức?
Thứ hai, hơn 10 ngàn lệnh cấm vận sẽ không được đàm phán và vĩnh viễn có hiệu lực khi Putin chưa bị bắt và xét xử.
Thứ ba, tuy chưa có thông lệ nhưng vai trò một trong năm nước trong Hội đồng Bảo An của Nga có còn giữ được hay không và nếu Liên Hiệp Quốc xem xét tư cách của nước này thì việc gì sẽ xảy ra?
Thứ tư, ngay lập tức sau lệnh truy bắt Putin, ai là người có thẩm quyền đàm phán với Ukraine khi Tổng thống Nga đang là một phạm nhân bị truy nã? Ngay cả khi quân đội Nga rút khỏi tất cả các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng của Ukraine họ sẽ phải đối mặt với áp lực phải giao nộp tội phạm chiến tranh ngay lập tức.
Thứ năm, binh lính trong quân đội Nga đã trực tiếp giết người, bắt bớ trẻ em về Nga sẽ bị truy nã vậy họ còn tinh thần để theo đuổi cuộc chiến phi nhân mà Putin đề xướng?
Putin khó thoát tội khi bị bắt. Nếu giết người tập thể hay tra tấn, hãm hiếp thì còn chờ bằng chứng nhưng tội ác của Putin đối với trẻ em lẫn người lớn Ukraine là quá rõ ràng. Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Kyiv trích dẫn Bộ Ngoại giao Ukraine tuyên bố rằng 2,389 trẻ em Ukraine đã bị đưa bất hợp pháp khỏi các nước cộng hòa tự xưng là Donetsk và Luhansk và đưa đến Nga. Theo Bộ Quốc phòng Nga, cư dân Mariupol có “sự lựa chọn tự nguyện” là di tản đến lãnh thổ do Ukraine hoặc Nga kiểm soát và đến ngày 20 Tháng Ba, khoảng 60,000 cư dân Mariupol đã được “sơ tán đến Nga.”
Vào ngày 24 Tháng Ba, Lyudmyla Denisova, thanh tra nhân quyền của Ukraine cho biết rằng hơn 402,000 người Ukraine đã bị cưỡng bức đưa đến Nga, trong đó có khoảng 84,000 trẻ em. Các nhà chức trách Nga cho biết, hơn 384,000 người, trong đó có hơn 80,000 trẻ em, đã được sơ tán đến Nga từ Ukraine và từ các nước cộng hòa tự xưng như Donetsk và Luhansk.
Putin không từ chối những con số này nhưng ông ta cho rằng họ tự nguyện. Những nạn nhân đó vẫn đang sống trên đất Nga sẽ là bằng chứng sinh động nhất trước Tòa ICC. Việc lưu đày những người được bảo vệ như dân thường trong chiến tranh bị cấm theo Điều 49 của Công ước Geneva lần thứ tư.
Câu chuyện của Putin sẽ kết thúc theo chiều hướng mà ông ta không hề nghĩ tới. Tài sản của Putin có lớn đến mấy cũng không thể mua chuộc được phán quyết của công lý và vì vậy Putin chỉ có thể chết trong tù hay chết ngay trong đất nước của mình bởi sự phẫn nộ của dân chúng.
