Giới tuyên giáo trong nước đang thực hiện một chiến dịch nhằm loại bỏ ảnh hưởng của cộng đồng người Việt ở hải ngoại. Một trong những việc làm đó là áp lực những nghệ sỹ từng có dịp biểu diễn cho cộng đồng hải ngoại và dưới lá cờ vàng — một biểu tượng thiêng liêng của họ — phải XIN LỖI công khai và hứa sẽ không thực hiện nữa. Việc hiểu đúng đắn vai trò, vị trí, và đóng góp của chính thể Việt Nam Cộng Hoà vào dòng lịch sử và văn hoá của dân tộc không chỉ là việc của các sử gia mà nó phải là tiếng nói của bất cứ những người Việt nào còn yêu nước. Bởi nếu không có những đóng góp của giới tinh hoa Miền Nam Việt Nam trong suốt 20 năm tồn tại trong một chính thể tự do của Việt Nam Cộng Hoà, văn hoá của Việt Nam hẳn sẽ nghèo đi rất nhiều.
Một cách không thể phủ nhận, những đóng góp của Việt Nam Cộng Hoà chỉ trong 20 năm lớn hơn rất nhiều lần những gì mà chế độ Việt Nam Cộng Sản đã tạo dựng trong suốt gần nửa thế kỷ qua. Người Việt ở chính thể nào cũng là người Việt. Nhưng chính nhờ ở sự tự do có được ở chính thể Việt Nam Cộng Hoà mà sự sáng tạo đã thăng hoa, và cũng nhờ ở sự tự do mà kinh tế đã phồn thịnh.
“Muốn thấy được sự thành công của một gia đình có lẽ trước hết hãy nhìn vào những đứa con. Đối với một chế độ hay một đất nước, muốn biết được sự văn minh của họ tất phải nhìn vào giới tinh hoa cũng như người dân của chế độ, đất nước đó.
Phải nhìn nhận một điều rằng dù chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn, chỉ vỏn vẹn có 20 năm, chế độ VNCH đã tạo ra một thế hệ trí thức văn nghệ sỹ lớn cùng những tác phẩm để đời nhiều ảnh hưởng mà nếu nhìn lại thì sự phát triển trong khoảng thời gian ngắn này của chế độ VNCH đóng góp và ảnh hưởng của nó lớn hơn hẳn bất cứ thời đại nào của dân tộc. Những tác phẩm từ sách báo, ca nhạc kịch từ cách nay gần nửa thế kỷ vẫn còn ảnh hưởng mạnh mẽ đến văn hóa của Việt Nam hiện nay và sẽ còn tiếp tục trong những tháng ngày tới.
Thế hệ trí thức có ảnh hưởng lớn nhất và được coi trọng nhất hiện nay cũng là thế hệ trí thức được đào tạo, gửi đi đào tạo, hoặc xuất thân từ chế độ VNCH. Nhiều người dù né tránh hay không nhắc đến VNCH nhưng cũng phải thừa nhận một điều rằng nhờ chế độ trọng dụng nhân tài mà họ được chọn lựa và gửi đi đào tạo ở nước ngoài với hi vọng về giúp sức cho quê hương.
Nhiều người khi đánh giá lại chế độ VNCH và cho rằng nó có nhiều khiếm khuyết. Sự khiếm khuyết về mặt tự do của chế độ VNCH là điều không bàn cãi. Tuy vậy, muốn so sánh sự tự do và văn minh của một chế độ chúng ta không thể so sánh một chế độ non trẻ của Việt Nam với những chế độ dân chủ lâu đời theo tiêu chuẩn của Hoa Kỳ hay các nước phương Tây, đặc biệt khi mà Việt Nam đang ở trong thời chiến. Chúng ta cũng không thể so sánh chế độ VNCH theo những tiêu chuẩn của ngày nay, vì như vậy khác nào so sánh nền dân chủ của Hoa Kỳ ngày nay nơi có một tổng thống da đen với nền dân chủ của Hoa Kỳ trước đây khi những luật lệ kỳ thị người da đen vẫn còn chưa bãi bỏ. Muốn biết sự tiến bộ của chế độ VNCH thì ít nhất là so sánh nó với các nước trong khu vực hoặc những nước có xuất phát điểm tương đồng.
Một trong các quan điểm của nhiều người là chế độ VNCH độc tài và tàn bạo. Nhưng khi so với các chế độ độc tài của Indonesia, Đài Loan, Hàn Quốc cùng thời thì rõ ràng sự cai trị của giới cầm quyền VNCH mềm dẻo, tự do, và ít tàn độc hơn nhiều. Dưới chế độ VNCH có những bắt bớ rải rác, nhưng mức độ ít hơn nhiều các nước khác trong khu vực, không hề có những cuộc thảm sát, giết người biểu tình hàng loạt như đã từng xảy ra ở Indonesia, Đài Loan, hay Hàn Quốc. Những chế độ này ngày nay đều đã thoát mình trở thành những nền dân chủ sống động, bền vững, thịnh vượng, và bỏ xa Việt Nam.
Một phán xét khác của nhiều người đối với sự sụp đổ của chế độ VNCH đó là sự kém cỏi của những người lãnh đạo. Đây là một lập luận hời hợt. Rõ ràng là các lãnh đạo VNCH có những sai lầm, nhưng sự sụp đổ của một chế độ bắt nguồn từ những nguyên nhân xa và sâu hơn là vài sai lầm của một vài lãnh đạo VNCH.
Ngày nay, những phân tích lịch sử đã được phân tích và đánh giá lại tương đối đầy đủ, đó là sự thất bại của Việt Nam Cộng Hòa bắt nguồn từ sự bỏ rơi và lừa dối của người Mỹ. Tại sao lại có điều này”?
(*)Tựa do Việt Tin đặt
