Và câu chuyện của :”Tóc xưa” :
Thi sĩ DƯƠNG VĂN THIỆT là một bác sĩ y khoa làm việc trong một bệnh viện ở thành phố Sài Gòn trước 1975, ngoài chuyên môn anh cũng có tài làm thơ cho vui.
Anh lấy vợ tương đối sớm, vợ anh cũng là Sinh viên Y khoa nhưng theo ngành dược, tên Thọ Chí.
Sau 30/4/1975, anh tiếp tục làm việc trong nhà thương, nhưng phải chịu sự hành hạ của bọn tiếp quản từ miền Bắc vào.
Một thời gian sau, anh chán nản, chịu hết nổi nên tìm đường vượt biên cùng vợ và con nhỏ. May mắn được tàu Anh quốc vớt, gia đình anh được đưa vào định cư tại xứ sở Nữ hoàng năm 1979.
Sau vài năm định cư, cả anh lẫn chị đều lấy lại được bằng hành nghề. Anh chị dọn về ở Bolton, một thành phố nhỏ gần Manchester.
Chồng hành nghề bác sĩ gia đình, vợ thì làm việc cho một dược phòng. Đời sống của họ trôi qua êm đềm hạnh phúc. Các cháu đều học hành giỏi giang, tốt nghiệp đại học và đều có việc làm vững chắc.
Năm 2010 phát hiện vợ bị ung thư, bác sỹ Thiệt đã xin nghỉ việc để chăm sóc vợ và đưa cô đi du lịch nhiều nơi, nhưng bệnh chỉ kéo dài hơn 2 năm, đến giữa năm 2012 thì chị qua đời.
Chị mất đi, tinh thần Th. suy sụp đáng kể. Anh biếng ăn, ngủ không được vì cảm giác hụt hẫng, thiếu vắng hình bóng của người bạn đời đã bốn mươi năm chia ngọt sẻ bùi, cùng nhau trải qua biết bao nhiêu khổ đau nguy hiểm.
Căn nhà vốn đã vắng vẻ vì các con của anh chị đều đã lớn, rời nhà đi làm xa, nay càng trống trải dễ sợ. Anh cô đơn lủi thủi ra vào, nhìn đâu cũng thấy đầy ắp kỷ niệm của chị. Nỗi đau mất mát tưởng chừng như không bao giờ nguôi.
Thuở trước trong khi chị đang phải chữa bệnh ung thư bằng hoá trị và xạ trị, tóc chị rụng nhiều. Ngày nào Th. cũng phải đi vòng vòng nhặt tóc rụng của chị rơi rớt quanh nhà. Anh cũng cất giữ một số tóc rụng đó để làm kỷ niệm.
Trong năm 2014 một lần tình cờ thấy được một sợi tóc của người quá cố vẫn còn vương ở lớp trong của gối. Trong cơn xúc động, anh viết một bài lục bát lấy tên là “Tóc Xưa” ..
Ngày nào nhặt tóc quanh đây
Sợi nằm bên gối sợi bay ra vườn
Sợi dài buộc mối yêu thương
Sợi ngắn cột lấy nỗi buồn xa quê
Mượt mà một thuở tóc thề
Gió lùa qua tóc mân mê vai mềm ..
Sợi nào đánh rớt bên thềm
Nhặt về chờ tối ru đêm giấc nồng
Sợi nào sáng gội chiều hong
Gió đưa hương tóc qua song cửa mành
Lạc vào ngõ vắng nhà anh
Quen người quen cảnh không đành rời xa ..
Tóc nào đen óng hôm qua
Gởi vào trang sách bên ta mỗi ngày
Sợi nào là sợi tóc mai
Lòa xòa bên trán làm ai phải lòng
Để mà sáng đợi chiều trông
Sợi kề bên má sợi hôn môi người..
Sợi nào từ thuở đôi mươi
Tóc tơ se kết tiếng cười nỗi đau
Sợi nhìn ngày tháng qua mau
Tóc xanh hôm trước bạc màu hôm nay
Tóc xưa giờ đã xa bay
Sợi buồn ở lại ngắn dài xót xa ..
Lời thơ thật thấm thía, mỗi chữ đọc chậm tưởng như một giọt nước mắt rơi đều xuống tim, lột tả tâm trạng đau đớn của người ở lại nhớ thương người đã ra đi. Hai câu kết nghe bâng khuâng như một tiếng thở dài…
Bài thơ sau sáng tác, bác sỹ Thiệt đã gởi cho một người bạn thân thời cùng học ngành y trước năm 1975, bác sỹ Lê Văn Thu đang sống ở Úc. Vốn trân trọng tình cảm của anh Thiệt đối với người vợ quá cố và cũng rất cảm động về những lời thơ ray rứt nên anh Thu đã mạo muội viết một bức thư gởi cho nhạc sĩ Ngô Thụy Miên đang sống ở Mỹ.
Thư anh Thu, đề ngày 18/2/2014, có đoạn viết:
“Tôi có một người bạn cùng lớp y khoa, hiện ở bên Anh, mới mất vợ cách đây gần 2 năm. Anh ấy rất thương vợ và đã làm rất nhiều thơ.
Khi chị ấy mất, anh đã chôn hết thơ theo vợ; nhưng mới đây, trong một lần thấy được sợi tóc của vợ sót lại bên gối, anh đã viết được một bài thơ mà chúng tôi khi đọc đều thấy xúc động.
“Biết anh là một nhạc sĩ có tài phổ nhạc – chính những bản nhạc phổ thơ của anh mà mọi người, nhất là giới sinh viên thuở trước, mới biết đến Nguyên Sa –
tôi xin mạn phép gởi anh bài thơ “Tóc Xưa” để anh xem. Nếu như bài thơ gợi cho anh chút cảm hứng thì xin anh phổ nhạc giùm. Anh Thiệt không nhờ tôi, nhưng tôi vốn rất thương anh ấy qua tư cách và tình cảm của anh ấy, và đồng thời rất quí trọng Thiệt, mặc dù mới quen – thấy anh chị rất hiền hòa, đôn hậu, khiêm nhượng – nên muốn được làm trung gian để giới thiệu bài thơ đó với anh.”
Đến ngày 5/8/2014 anh Thu nhận được email của Nhạc sĩ Ngô Thụy Miên với nội dung sau:
“Dear anh Thu.
Viết vội gửi anh bản chép tay Tóc Xưa tôi phổ từ bài thơ của anh Dương Văn Thiệt. Tiếc là sáng nay mới biết software Encore viết nhạc của tôi bị bịnh, nên không thể gửi bản máy computer viết đẹp hơn nhiều !
Như anh đã biết vì hoàn cảnh riêng, tôi đã không còn sinh hoạt âm nhạc, văn nghệ… Nhưng mến anh chị, cũng như quí tình bạn của hai anh, và nhất là tình nghĩa vợ chồng của anh Thiệt, tôi phổ nhạc bài thơ Tóc Xưa và mong đó là một kỷ niệm đẹp cho anh ấy.
Thân, “Bình”(Ngô Quang Bình là tên thật của n/s Ngô Thụy Miên)
Trước nhất là bản viết tay phổ nhạc theo Tóc Xưa viết theo âm giai trưởng gắn điệu Boston. Điều đặc biệt là lời thơ được giữ nguyên văn, không sửa một chữ.
Một tuần sau, anh Thu lại nhận được bản Tóc Xưa thứ hai do Ngô Thụy Miên viết theo cung thứ cùng điệu Slow, cùng lời chú thích ..
“Mong rằng khi anh vui hãy nghe version 2, và khi buồn thì nghe version 1. Đó là để cân bằng tâm hồn mình với một kỷ niệm sống mãi với thời gian và không gian…”
Khi anh Thu chuyển lại cho tác giả bài thơ, anh Thiệt hai bản phổ nhạc, quá xúc động, anh Thiệt nói sẽ đóng khung bản nhạc và để bên cạnh di ảnh của vợ với hy vọng chị sẽ được an ủi về món quà đầy ý nghĩa này.
Sau này, trong thư trao đổi giữa Nhạc sĩ Ngô Thụy Miên và Nhà thơ Dương Văn Thiệt, Ngô Thụy Miên viết:
“Hình như ở tuổi 60-70, người ta thường hay nhắc đến, hoặc dùng chữ “Xưa” như mắt xưa, áo xưa, dáng xưa, người xưa,… để kể lại một câu chuyện, để nhắc lại một ngày tháng nào ? Có phải “Xưa” đó luôn là những kỷ niệm đẹp không hề phai tàn qua năm tháng, là những nỗi nhớ nhung chẳng hề quên lãng qua bao thăng trầm, đổi thay của cuộc sống ?
Có lẽ trong trái tim của tất cả chúng ta, “Xưa” cũng chính là nỗi mất mát, niềm tuyệt vọng nào đó đã thoáng qua nhưng mãi ở lại vĩnh viễn trong ký ức sâu thẳm nhất của đời mình”. Trong tâm tình đó, xin chia sẻ với người nghe hai ca khúc được viết theo cung trưởng và thứ tôi đã phổ từ cùng một bài thơ của nhà thơ Dương Văn Thiệt bên trời Âu
(bạn của một đồng môn Nguyễn Trãi, Lê Văn Thu)”. (Ngô Thuỵ Miên, 10/2014)
Ca khúc TÓC XƯA, sáng tác năm 2014 cũng là ca khúc cuối cùng trong sự nghiệp sáng tác của nhạc sỹ Ngô Thụy Miên. Bài hát cùng hai version lần đầu được trình bày bởi tiếng hát của nữ ca sỹ Đoàn Thanh Tuyền, em vợ nhạc sĩ Ngô Thụy Miên (tức con gái thứ của cố nghệ sĩ Đoàn Châu Mậu). Cô soạn hòa âm, đệm đàn và hát thu. Sau đó TT Thúy Nga đã ghi hình trên sân khấu PBN, bài Mắt Xưa với tiếng hát của nam danh ca Bằng Kiều cùng Version điệu Slow ..
Tri ân, tôn vinh nhạc sỹ tình ca tài hoa NGÔ THỤY MIÊN trong bài viết bổ sung, gắn với bài sáng tác cuối cùng trong đời, khi cảm xúc trước TY trân quý của vị bác sỹ ko quen biết tận trời Âu dành cho người vợ quá cố Dương Văn Thiệt, nên ông đã chọn bài thơ đầy cảm xúc của thi sỹ nghiệp dư để phổ nhạc.
Mời các bạn vào đọc bài viết tổng hợp của Kyphan và tác giả Lê Văn Thu, cùng nghe nhạc khúc con tim diễm tuyệt “Tóc Xưa” qua phần trình bày của những chất giọng hay, để hoài nhớ những kỉ niêm về mái tóc người xưa cùng nhạc sỹ tài hoa Ngô Thụy Miên ..
Ca sĩ Bằng kiều :
Bằng Kiều: https://youtu.be/iARV3ZYj6rw (tuyệt)
23.02.2021
