Thỏa thuận chiến lược Trung Quốc-Iran bắt đầu có hiệu lực

Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif và động nhiệm Trung Quốc trong cuộc gặp mặt tại Teheran, 27/03/2021. AP - Ebrahim Noroozi

Trọng Nghĩa  - RFI

Trung Quốc vào hôm qua, 15/01/2022 đã thông báo việc bắt đầu thực hiện thỏa thuận chiến lược 25 năm đã ký với Iran vào năm 2021, quy định việc tăng cường hợp tác kinh tế và chính trị giữa hai nước. Bắc Kinh đồng thời lên tiếng chỉ trích Washington về các biện pháp trừng phạt Teheran. 

Trong một thông cáo, bộ Ngoại Giao Trung Quốc cho biết là ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp Iran Hossein Amir-Abdollahian đã loan báo việc bắt đầu triển khai thỏa thuận trong cuộc họp hôm 14/01 tại thành phố Vô Tích, thuộc tỉnh Giang Tô, miền đông Trung Quốc. 

Rất ít chi tiết về thỏa thuận bí mật này được tiết lộ, nhưng theo Siavosh Ghazi, thông tín viên RFI  tại Teheran, thỏa thuận nhấn mạnh về hợp tác trong lĩnh vực dầu hỏa. 

Thỏa thuận này bao gồm hợp tác trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là việc Iran cung cấp dầu thường xuyên cho Trung Quốc, hoặc là các khoản đầu tư khổng lồ của Bắc Kinh vào lĩnh vực dầu hỏa, khí đốt, thậm chí là hóa dầu của Iran. Trung Quốc, nước thường xuyên lên án các lệnh trừng phạt của Mỹ, đã là đối tác kinh tế và thương mại hàng đầu  của Iran và là khách hàng hàng đầu của dầu hỏa Iran bất chấp lệnh trừng phạt của Mỹ. Không có số liệu chính thức nào được cung cấp về lượng dầu xuất khẩu từ Iran sang Trung Quốc, nhưng cách đây vài ngày, tổng thống Iran Ebrahim Raissi tuyên bố rằng doanh số xuất khẩu dầu hỏa của Iran đã tăng 40% trong những tháng trước. Việc thực hiện thỏa thuận Trung Quốc-Iran cũng bắt đầu trong bối cảnh Iran và các cường quốc đang đàm phán để khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015, nhưng điều hiển nhiên là Teheran  đang dứt khoát hướng về Trung Quốc và cả về Nga. Thật vậy, trong vài ngày tới đây, tổng thống Iran Raissi sẽ đến Matxcơva để ký thỏa thuận hợp tác 20 năm với đồng nhiệm Nga Putin, cụ thể là về việc mua thiết bị quân sự, bao gồm cả máy bay chiến đấu. 

Trung Quốc tiếp tục phản đối trừng phạt của Mỹ nhắm vào Iran 

Theo Reuters, trong cuộc gặp ở Vô Tích, Trung Quốc tái khẳng định lập trường phản đối các lệnh trừng phạt đơn phương của Mỹ đối với Iran, đồng thời ủng hộ nỗ lực hồi sinh thỏa thuận năm 2015 về hạt nhân của Iran. 

Trên trang web của mình, bộ Ngoại Giao Trung Quốc cho biết là ông Vương Nghị đã nói với đồng nhiệm Hossein Amir - Abdollahian rằng Hoa Kỳ chịu trách nhiệm chính về những khó khăn hiện tại của Iran, vì đã đơn phương rút khỏi thỏa thuận năm 2015 mà các cường quốc thế giới đạt được với Tehran.  

Trong cuộc gặp, người đứng đầu ngành ngoại giao Trung Quốc cũng nói rằng Bắc Kinh sẽ ra sức ủng hộ việc nối lại các cuộc đàm phán về  hạt nhân.